Platon e le su Philosophia

Traduction in Interlingua per Francesco Galizia

busto de Platon

Platon (in grec Πλάτων, Pláton; ( Athenas, 428 a. C. - Athenas 348 a. C.) es stato un grande philosopho grec. Insimul al su maestro Socrates e al su discipulo Aristoteles illes ha fixate le base del pensamento philosophic occidental. Ille nasceva ad Athenas ab genitores aristocratic: le patre Ariston, le imponeva le nomine del avo, Aristocles, le matre, Perittion, descendeva ab le legislator Solon. Le su data de nascentia il es fixate ab Apollodoro de Athenas, in le su Chronologia, al octantoctesime Olympiade, in le septime die del mense de Targellion, alias al fin de maio del 428 a.C. Ille habeva duo fratres, Adimantho e Glaucon, citate in le su Republica, e un soror, Potone, matre de Spesippo, futur alumno e successor, al su morte, al direction del Academia de Athenas. Era un altere Ariston, un luctator de Argo, su maestro de gymnastica, a clamar lo Platon ( πλατύς, platýs, "ample") date le ample spatulas; o le majestate del stylo litterari. Diogenes Laertio, informa que haberea cultivate le pictura e le poesia, scribente dithyrambos, lyricas e tragedias. Le su doctrina, essera influentiate ab le su duo grande predecessores, Heraclito e Parmenides, ab ille considerate le autentic fundatores del philosophia. Participava a tres expeditiones militar, durante le guerra del Peloponneso, a Tanagra, a Corintho, e a Delio, ab le 409 a. C. al 407 a. C. Fundamental le su incontro con Socrates qui, depost le parenthese del governamento, oligarchic del Trenta tyrannos, del qual faceva parte le oncle de Platon, Critias, esseva accusate ab le nove governamento democratic de impietate, de corruction del juvenes e condemnate a morte in le 399 a. C. A partir ab le 395 a. C. Platon ha initiate a scriber le prime dialogos, in le quales affronta le problema cultural e le functiones del sophistas: los nasce assì, in ordine chronologic: Apologia (le su prime dialogo); le Cryton; le Ione ; le Eutiphron;leCarmides; le Lachete; le Liside; le Alcibiades I; le Alcibiades II; le Ippia Maior; le Ippia Minor; le Trasimacho (que confluera in le Republica como prime libro); le Menexeno; le Prothagora; le Gorgias. Platon, circum le 388 a. C., il ha cognoscite le pythagoric Archita, governator de Taranto, e pois vadeva a Syracusa. In le 387 a. C. Platon es de novo ad Athenas; ubi compra un parco dedicate ad Academo, ille assi funda un schola que intitula Academia in honor del heroe e lo consecra ad Apollo e al Musas. In vinte annos, ab le creation del Academia usque le 367 a. C., Platon scribe le dialogos pro le fundation del scientia: Clytophon , Menon, Phedon, Euthydemo, Convito, Republica, Cratylo, Phedro, Timeo e Critias.

Le Republica : (Πολιτεία, Politéia) es un obra de philosophia e theoria politic scripte inter le 390 e le 360 a. C. ab Platon, le qual ha habite enorme influentia in le pensamento occidental. Le thema principal es cello del justitia, anque si le texto contine alteres theorias platonic, como: le doctrina del ideas, le conception del philosophia como dialectica, un version del theoria del anima e le projecto de un citate ideal, governate in base a principios philosophic. Scripte in forma dialogic, Le Republica reguarda isto que il es dicto φιλοσοφία περὶ τὰ ἀνθρώπινα ("philosophia del cosas human"), e implica argumentos e disciplinas como le ontologia, le gnoseologia, le philosophia politic, le economia e le ethica. Le Republica il es un obra organic, encyclopedic concernente, le reporto inter universal e particular. Le obra es structurate in dece libros e il ha per protagonista Socrates que, va modificar se, in un processo de purification (katábasis.) . Le titulo original del obra es le grec πολιτεία. Le Republica, que es le titulo traducite ab le latino, e in particular ab Ciceron. un traduction plus precise poterea esser Le Constitution. Le Republica remonta al periodo del maturitate de Platon, le dialogo se explica inter Socrates e varie su amicos, inter le quales son le fratres major de Platon (Glaucon e Adimanto). Le dialogo se aperi con Socrates in compania de Glaucon, longe le strata les incontra Polemarcho, Adimanto e le lor amicos, le quales les invita le duo a vader al casa de Cephalo, ubi il ha le discussion, in cuje ante Socrates dialoga con Cephalo e Polemarcho, pois con Trasimacho; ab le Libro II al X, ille discute solmente con Glaucon e Adimanto. Ab le puncto de vista del contento, in le dialogo il ha duo blocos connectite inter lor: le Libros I-V e le Libros VIII- IX son de charactere ethico-politic e los tracta le thema del justitia, durante que le bloco que va ab le secunde medietate del Libro V al Libros VI-VII tracta de argumentos plus philosophic. Le Libro X, in fin, que reprende le themas del education e del arte, ha un function de appendice. In le prime Libro, on ha le prime definiction de justitia, que es attribuite a Simonide: "Render a catauno le debete (τὰ ὀφειλόμενα)". Comparate al sequente: "Justo es beneficiar le amicos e damnificar le inemicos.", per Socrates si on accepta isto, deriva de iste que le justitia pote esser utile in tempore de guerra, ma non in tempore de pace, damnificar alcuno conduce al su pejorar, ma le justitia non pote render plus injuste. A iste puncto Trasimacho, propone un nove definition: Le justitia es '" le utile del poter constituite (τὸ τῆς καθεστηκυίας ἀρχῆς συμφέρον) ", un concepto de justitia de typo politic, foras del sphera moral. Socrates in iste argumento releva le non-equivalentia del duo enunciate: "justo es facer le utile del plus forte" e "justo es obedir sempre al plus forte". Al prime assertion Socrates replica que quicunque trahe avantage ab le proprie arte non lo face per le medio de cello mesme arte, ma associante a isto le "arte del salario", (μισθωτικὴ τέχνη). Per quanto reguarda le secunde puncto, Socrates comencia a rogar a Trasimacho de exprimer le proprie these; al que ille definiva "virtute" e "sagacitate” (εὐβουλία)" le injustitia, e "ingenuitate (εὐήθεια)" le justitia. Ma Socrates demonstra que le vita es in function del justitia. Al fin, Socrates recognosce que non es clar, cosa es le justitia, il ha dunque un aporia, id es un dialogo infructuose. Le Libro I es un unitate autonome, respecto al alteres novem, depost unite como prologo al Republica. Glaucon, in le incipit del Libro II, divide le Ben in tres partes: desiderar lo pro se ipse, desider lo pro se ipse e pro le avantage que a nos apporta, desider lo sol pro le avantage que apporta. Socrates insereva le justitia in le secunde gruppo pois que, non porta ben solmente al alteres ma anque a se ipse. Illes roga a Socrates de definir le idea (εἶδος) de justitia, pro demonstrar que isto es sempre plus avantagiose del injustitia. Socrates non trova le justitia in le individuo: alora lo recerca al interior del Stato, initia a delinear un polis ante habitate ab agricultores e artisanes, le quales vive del fructos del labor, pois, sur le requesta de Glaucon, le parve polis on extende, con nove figuras de laboratores, como mercantes, elevatores e soldatos. Socrates propone le idea de un Stato ideal e perfecto, in cuje on impone al citatano de facer le sol mestiero que le Stato impone a ille. Le division del labor inter le citatanos, il es al base del systema, le quales les debe collaborar e divider se le cargas, pro iste motivo, catauno debera haber un techne et exequer sol cello. Socrates precisa que ultra al artesanes debera esser anque soldatos habilitate al arte del guerra, le qual es un techne equal al alteres. Ille divide le citatanos in tres classe-function: le laboratores, con le objective de procurar le benes material, le guardianos (φύλακες, phýlakes), qui debera proteger le Stato, et in fin le governantes (ἄρχωντες, árchontes), le unic in grado de governar le Stato con sagessa. Le modello educative de Platon (paideia) on basa sur le selection: le juvenes, le quales son educate ab le Stato, studia al initio le gymnastica e le combatto (le exercitio del corpore), e le musica, (le exercitio del spirito); pois, illes studia le mathematica e le astronomia, pro devenir stratega, In fin, inter le melior son selecte istes que, pro devenir bon governantes, va a initiar le studio del philosophia, le maxime scientia. Socrates tracta in le Libros VI e VII le thema del cognoscientia, que ab le cosas empiric porta al ideas, le qual son de tres typos: le ignorantia, que es manco de cognoscentia, le scientia, que es cognoscentia de isto que es (τὸ ὄν), e le opinion (doxa), que on adressa al realitate mesme, non al apparentias, ma al objectos real. Platon, per le parolas de Socrates, construe un Stato ideal con un justitia theoricamente perfecte, definite Kallipolis. Le Polis debe esser ideate in reporto al tripartition del anima del singule homine, e inde son repartite in tres classe social: auree (governantes), argentee (guerreros), bronzee (laboratores). Le classe del governantes-philosophos debe star al poter, proque dispone del medios intellectual per non facer cader le Polis in le chaos e in le conflictos interne et externe. Socrates definiva le virtutes que le stato ideal debe haber: le sapientia, proprie del governantes, que face reger le stato; le corage, proprie del guardianos, per defender le populo ab le inemicos; le temperantia, id es le moderation del placer; et in fin, le justitia, definite como ordine e harmonia inter le partes del stato. Trovate le justitia in le stato juste, ora es recercate in le homine juste: le anima human es divise in rational, irascibile e concupiscibile e le justitia existe sol quando le tres partes son in harmonia inter lor. On veni ora ad un del passages plus importante del obra, in cuje Platon affirma le primatia del Ben respecto al alteres ideas, e lo compara al Sol: Como le Sol, illumina le objectos, assì ab le Ben on irradia veritate (ἀλήθεια) e scientia (ἐπιστήμη). Le Ben es necessari a quicunque essente le scientia del veritate, que uni tote le scientias.