CANTAR DE MIO CID * (LE POEMA DE MI CID)
traduction Francesco Galizia
Le “Cantar de mio Cid”, es le prime - in ordine de tempore - e le plus importante exemplo de poesia epic espaniol. Illo es le poema national , e narra le gestas de Rodrigo Diaz, conte de Bivar, le “Cid Campeador”. Del manuscripto del poema existe un sol copia que esseva discoperite e publicate verso le fin del seculo XVIII e ab alora usque a nostre dies multe homines de studio ha cercate de stabilir de un modo definitive le texto original del obra, de fixar le data del composition e su autor. Le copia antea mentionate, que manca del prime pagina e de duo alteres a su interior, esseva scribite in 1307 per un copista, un certe Per Abbat. Ma quasi securmente ille esseva solo un amanuense, id es ille se limitava solo a copiar; del ver e proprie autor il non ha alcun notitia secur. Il sembla, comocunque, que le poema epic de 3.733 versos, ha essite componite inter le annos 1140 - 1157, e que pois le trobadores, (poetas errante) qui se moveva de un loco al altere, lo ha diffundite in tote le Espania. Il eveniva assi pro “Cantar de mio Cid”, lo que jam habeva evenite pro le Cantion de Rolando e pro altere poesias epic medieval. Le factos narrate son rigorosemente historic e iste es un aspecto essential del obra, que assi se differentia sia del Cantion de Rolando, sia del Canto del Nibelunges, poemas in le quales le datos historic, anque hic presente, es submergite e deformate con le introduction de elementos phantastic. Nihil de isto in le Cantar, que es relevante, in vice, per su character realistic. Isto es debite al facto que le Cantar esseva scribite subito depost le evenimentos historic que narrava; quasi 50 annos passa inter le morte del protagonista e le composition del poema. Don Rodrigo Diaz - le heroe del poema - nasceva a Bivar, a 10 km. de Burgos, in 1043 e conduceva multe victoriose battalias contra le arabes. Le arabes lo appellava “Sidi” (senior) e le espanioles “Campeador” (qui combatte in campo), unde le nomine de Cid Campeador (le senior del battalias). Ille esseva calumniate presso le Rege de Castilia Alfonso VIe, per cortesanos invidiose e, venite a conflicto con le rege, le Cid cadeva in disgratia et esseva exiliate in 1081. Le Cid, alora foras del regno, compliva un serie de gestas guerrier contra le arabes, le infideles, qui occupava ancora, un grande parte de Espania e qui in 1094 conquireva le citate de Valencia. Tote iste factos historic e altere ancora se retrova in le obra, in le qual il ha, anque, indicationes geographic precise e clar. Le poema es dividite in tres cantos distincte: a) le exilio, b) le nuptias del filias, c) le ultrage.A) Le exilio.- Don Rodrigo Diaz ha essite injustemente accusate de esser se appropriate del tributos debite al rege de Castilia e de Leon, Don Alfonso VI, e, per isto, le soverano decreta su exilio. Le Cid inde abandona su terras e su casas e, con resignation, parti con alicun fidel cameradas, pois ille entra in Burgos, capital del regno, ma necuno osa reciper le in casa per pavor del rege qui ha prohibite dar hospitalitate al exiliato. Le Cid, comocunque, adjutate per un coragiose habitante de Burgos, succede obtener multe provisiones pro continuar su viage. Le Cid arriva al monasterio de Sancte Petro, ubi es su sposa, domina Ximena, con lor duo filias Elvira e Sol. Le Cid recommenda le sposa e le filias al curas del abbate e pois se separa del familia con dolor, e va via de nove. A ille se uni cavalleros e citatanos, illes passa le confinios del regno, e entrate in le territorio del arabes, comencia a guerrear contra le infideles. Con prodessa e astutia le Cid subjuga vaste terras inter Teruel e Saragossa, e face un ric butino, un parte del qual ille manda al rege: trenta cavallos tote con sella e belle harneses e con un spada al arcion. Le rege accepta toto, ma non revoca le exilio infligite al Cid. Le soverano, totevia, permitte que le personas bon e valorose del regno qui vole vader in adjuta al Cid pote ir. Le valorose e fidel exiliato, intertanto continua su marcha con su spada Tizona al flanco e sur le cavallo Babieca, e veni al combatto con le Conte de Barcelona, Don Ramon Berenguer, e le vince in le battalia de Almenar (1082), e le face prisionero. Le Cid se comporta con le Conte de un modo loyal e cavalleresc, e le libera. Le conte dona al Cid su spada Colada.B) Le nuptias del filias del Cid.- Continua le victoriose battalias del Cid, que culmina con le conquesta, depost aspere luctas, del citate de Valencia in 1094, que fructa un enorme butino. Le Cid invia un remarcabile parte de illo al rege, petente que le sposa Ximena e le filias le pote attinger a Valencia. Le rege consenti e assi le dominas, escortate per un guarda de honor, attinge lor car. Grande es le gaudio reciproc. Le Cid, orgoliose, monstra al sposa e al filias del alto del Alcazar le territorio conquirite. Pois solemnemente ille annuncia: Per amor de mi sposa e de ambe mi filias, duo centos cavallos essera donate al rege Alfonso qui ha consentite mandar me mi dominas. Ancora un vice le rege accepta le donation e admira le virtute del Cid, ma al Corte del rege le contes Don Fernando e Don Diego, nobiles de Carrion, citate de Leon, e le conte Don Garcia, inique inimico del Cid, ha invidia e rancor pro ille. Le prime duo pensa sposar le filias del Cid, pro obtener assi fama e ricchessa. Illes manifesta lor desiro al rege qui approba e fixa con le Cid un incontro al frontiera del regno sur le ripas del fluvio Tago, pro discuter le cosa. Le Cid non es multo enthusiastic del pretendentes, ma pro obedir al rege qui lo pete, concede le mano del filias al duo nobiles e assi, con un solemne ceremonial, son celebrate splendide nuptias.C).- Le ultrage. Al Corte del Cid, a Valencia, le duo contes, qui ha facite le matrimonio pro profito e calculo, son frequentemente objecto de riso e irrision, specie depost que, in varie occasiones, illes se ha comportate de un modo vil e coarde. Furiose de vergonia e de rabie, illes medita un vindicantia. Illes finge voler conducer lor sposas a Carrion, ubi son lor familias e proprietates, ma arrivate in un spisse silva, le duo contes insulta e flagella a sanguine le filias del Cid e pois las abandona in le silva. Solo per le adjuta de un lor cosino, Felez Munoz, nepote del Cid, qui las sequeva, illas pote retornar presso le patre; qui, attristate per le accidente e colpate in su honor e in su affecto paterne, se adressa al rege pro haber justitia. Don Alfonso ordina que a Toledo se reuni le Cortes, pro celebrar le processo, e assi convoca totes le nobiles e le vassallos. Arriva anque le Cid ben recipite per le rege. Pois - secundo le leges del tempore - initia le processo; ante toto le duo contes restitue quanto ha habite in dono e in dote del Cid, pois es audite le accusation contra illes e in fin eveni le duello inter le campiones del Cid - tres su valorose cameradas - de un latere e le duo contes e un lor companion del altere. Son vincitores le campiones del Cid, con grande humiliation del duo contes. Ma depost le duello, ante le nobiles castilian convocate, se presenta duo cavalleros incognite qui pete pro lor seniores - le prince de Navarra e le prince de Aragon - le mano del filias del Cid. Assi se celebra le secunde nuptias, con grande gaudio de totes e honor del Cid qui assi deveni parente del reges de Espania. Como il es evidente del summario exponite, le Cid appare in le Cantar como un perfecto typo de vassallo, qui
exple scrupulosemente le deberes de su condition. Ille, anque si habeva essite bannite injustemente, remane sempre fidel al rege, le manda un parte del butino e in omne occasiones professa clarmente su devotion e su obligationes al soverano De iste puncto de vista, le ligamine inter le Cantar del Cid e le Cantion de Rolando es evidente; anque illac le connexion de vassallage domina le action de tote le protagonistas: ab Gano, qui, perque vassallo, non pote refusar se de vader presso le rege Marsilio, a Rolando qui usque al fin se preoccupa de facer tote su deberes e de non causar dishonor al imperator. In ultra, tanto Rodrigo Diaz quanto Rolando non son solmente valorose heroes - como le heroes classic: Achilles, Ulysses et Eneas - ma illes son anque campiones del fide christian contra le infideles, in illes il ha le orgolio del guerrero pro le victoria e le seren conscientia de qui combatte pro le defensa del fide. Iste elemento es particularmente importante pro le Espania. Hic, post le conquesta arabe de tote le Espania , il ha le famose periodo del Reconquesta, (que initia subito depost le anno 1000). Durante le Reconquesta, in consequentia de luctas cruel e accordos diplomatic, le parve statos christian del Espania septentrional, proxime al Cordillera Cantabric e al Montes Pyreneos, le regnos de Leon, Navarra, Aragon e Castilia, se expande verso sud,et expelle le arabes, in 1492 con le conquesta de Granada, ultime stato musulman. Le Espania se uni in un sol regno, depost le matrimonio del Regina Isabel de Castilia con le Rege Fernando de Aragon. Le Cid, personage realmente existite, es le heroe national e le campion hardite e valorose del Reconquesta. Ille deveni, anque gratias al poema, le symbolo del Espania ardente e christian. Il ha similantias inter le Cid e Rolando, ma le Cid ha proprie characteristicas: ille es un affectuose marito e patre e grande posto ha in su animo, durante le exilio, le sollicitude de assecurar a su dominas un existentia seren, anque durante su absentia, e le desiro de facer sposar ben su filias, pro le quales ille prepara un ric dote.Le presentia in le poema, de varie personages feminin es pois un aspecto importante del Cantar del Cid; in le Cantion de Rolando, solo fugacemente appare un figura de domina, Alda sposa de Rolando, hic in vice il ha diverse personages feminin al quales le poeta dedica su attention: le puera de novem annos qui se face ante le Cid a Burgos, le sposa Domina Ximena e su duo filias, exemplos de virtute religiose e de pudicitia.Multo diverse,del dominas del Canto del Nibelunges,qui son cruel e vindicative.
traduction Francesco Galizia
Le “Cantar de mio Cid”, es le prime - in ordine de tempore - e le plus importante exemplo de poesia epic espaniol. Illo es le poema national , e narra le gestas de Rodrigo Diaz, conte de Bivar, le “Cid Campeador”. Del manuscripto del poema existe un sol copia que esseva discoperite e publicate verso le fin del seculo XVIII e ab alora usque a nostre dies multe homines de studio ha cercate de stabilir de un modo definitive le texto original del obra, de fixar le data del composition e su autor. Le copia antea mentionate, que manca del prime pagina e de duo alteres a su interior, esseva scribite in 1307 per un copista, un certe Per Abbat. Ma quasi securmente ille esseva solo un amanuense, id es ille se limitava solo a copiar; del ver e proprie autor il non ha alcun notitia secur. Il sembla, comocunque, que le poema epic de 3.733 versos, ha essite componite inter le annos 1140 - 1157, e que pois le trobadores, (poetas errante) qui se moveva de un loco al altere, lo ha diffundite in tote le Espania. Il eveniva assi pro “Cantar de mio Cid”, lo que jam habeva evenite pro le Cantion de Rolando e pro altere poesias epic medieval. Le factos narrate son rigorosemente historic e iste es un aspecto essential del obra, que assi se differentia sia del Cantion de Rolando, sia del Canto del Nibelunges, poemas in le quales le datos historic, anque hic presente, es submergite e deformate con le introduction de elementos phantastic. Nihil de isto in le Cantar, que es relevante, in vice, per su character realistic. Isto es debite al facto que le Cantar esseva scribite subito depost le evenimentos historic que narrava; quasi 50 annos passa inter le morte del protagonista e le composition del poema. Don Rodrigo Diaz - le heroe del poema - nasceva a Bivar, a 10 km. de Burgos, in 1043 e conduceva multe victoriose battalias contra le arabes. Le arabes lo appellava “Sidi” (senior) e le espanioles “Campeador” (qui combatte in campo), unde le nomine de Cid Campeador (le senior del battalias). Ille esseva calumniate presso le Rege de Castilia Alfonso VIe, per cortesanos invidiose e, venite a conflicto con le rege, le Cid cadeva in disgratia et esseva exiliate in 1081. Le Cid, alora foras del regno, compliva un serie de gestas guerrier contra le arabes, le infideles, qui occupava ancora, un grande parte de Espania e qui in 1094 conquireva le citate de Valencia. Tote iste factos historic e altere ancora se retrova in le obra, in le qual il ha, anque, indicationes geographic precise e clar. Le poema es dividite in tres cantos distincte: a) le exilio, b) le nuptias del filias, c) le ultrage.A) Le exilio.- Don Rodrigo Diaz ha essite injustemente accusate de esser se appropriate del tributos debite al rege de Castilia e de Leon, Don Alfonso VI, e, per isto, le soverano decreta su exilio. Le Cid inde abandona su terras e su casas e, con resignation, parti con alicun fidel cameradas, pois ille entra in Burgos, capital del regno, ma necuno osa reciper le in casa per pavor del rege qui ha prohibite dar hospitalitate al exiliato. Le Cid, comocunque, adjutate per un coragiose habitante de Burgos, succede obtener multe provisiones pro continuar su viage. Le Cid arriva al monasterio de Sancte Petro, ubi es su sposa, domina Ximena, con lor duo filias Elvira e Sol. Le Cid recommenda le sposa e le filias al curas del abbate e pois se separa del familia con dolor, e va via de nove. A ille se uni cavalleros e citatanos, illes passa le confinios del regno, e entrate in le territorio del arabes, comencia a guerrear contra le infideles. Con prodessa e astutia le Cid subjuga vaste terras inter Teruel e Saragossa, e face un ric butino, un parte del qual ille manda al rege: trenta cavallos tote con sella e belle harneses e con un spada al arcion. Le rege accepta toto, ma non revoca le exilio infligite al Cid. Le soverano, totevia, permitte que le personas bon e valorose del regno qui vole vader in adjuta al Cid pote ir. Le valorose e fidel exiliato, intertanto continua su marcha con su spada Tizona al flanco e sur le cavallo Babieca, e veni al combatto con le Conte de Barcelona, Don Ramon Berenguer, e le vince in le battalia de Almenar (1082), e le face prisionero. Le Cid se comporta con le Conte de un modo loyal e cavalleresc, e le libera. Le conte dona al Cid su spada Colada.B) Le nuptias del filias del Cid.- Continua le victoriose battalias del Cid, que culmina con le conquesta, depost aspere luctas, del citate de Valencia in 1094, que fructa un enorme butino. Le Cid invia un remarcabile parte de illo al rege, petente que le sposa Ximena e le filias le pote attinger a Valencia. Le rege consenti e assi le dominas, escortate per un guarda de honor, attinge lor car. Grande es le gaudio reciproc. Le Cid, orgoliose, monstra al sposa e al filias del alto del Alcazar le territorio conquirite. Pois solemnemente ille annuncia: Per amor de mi sposa e de ambe mi filias, duo centos cavallos essera donate al rege Alfonso qui ha consentite mandar me mi dominas. Ancora un vice le rege accepta le donation e admira le virtute del Cid, ma al Corte del rege le contes Don Fernando e Don Diego, nobiles de Carrion, citate de Leon, e le conte Don Garcia, inique inimico del Cid, ha invidia e rancor pro ille. Le prime duo pensa sposar le filias del Cid, pro obtener assi fama e ricchessa. Illes manifesta lor desiro al rege qui approba e fixa con le Cid un incontro al frontiera del regno sur le ripas del fluvio Tago, pro discuter le cosa. Le Cid non es multo enthusiastic del pretendentes, ma pro obedir al rege qui lo pete, concede le mano del filias al duo nobiles e assi, con un solemne ceremonial, son celebrate splendide nuptias.C).- Le ultrage. Al Corte del Cid, a Valencia, le duo contes, qui ha facite le matrimonio pro profito e calculo, son frequentemente objecto de riso e irrision, specie depost que, in varie occasiones, illes se ha comportate de un modo vil e coarde. Furiose de vergonia e de rabie, illes medita un vindicantia. Illes finge voler conducer lor sposas a Carrion, ubi son lor familias e proprietates, ma arrivate in un spisse silva, le duo contes insulta e flagella a sanguine le filias del Cid e pois las abandona in le silva. Solo per le adjuta de un lor cosino, Felez Munoz, nepote del Cid, qui las sequeva, illas pote retornar presso le patre; qui, attristate per le accidente e colpate in su honor e in su affecto paterne, se adressa al rege pro haber justitia. Don Alfonso ordina que a Toledo se reuni le Cortes, pro celebrar le processo, e assi convoca totes le nobiles e le vassallos. Arriva anque le Cid ben recipite per le rege. Pois - secundo le leges del tempore - initia le processo; ante toto le duo contes restitue quanto ha habite in dono e in dote del Cid, pois es audite le accusation contra illes e in fin eveni le duello inter le campiones del Cid - tres su valorose cameradas - de un latere e le duo contes e un lor companion del altere. Son vincitores le campiones del Cid, con grande humiliation del duo contes. Ma depost le duello, ante le nobiles castilian convocate, se presenta duo cavalleros incognite qui pete pro lor seniores - le prince de Navarra e le prince de Aragon - le mano del filias del Cid. Assi se celebra le secunde nuptias, con grande gaudio de totes e honor del Cid qui assi deveni parente del reges de Espania. Como il es evidente del summario exponite, le Cid appare in le Cantar como un perfecto typo de vassallo, quiexple scrupulosemente le deberes de su condition. Ille, anque si habeva essite bannite injustemente, remane sempre fidel al rege, le manda un parte del butino e in omne occasiones professa clarmente su devotion e su obligationes al soverano De iste puncto de vista, le ligamine inter le Cantar del Cid e le Cantion de Rolando es evidente; anque illac le connexion de vassallage domina le action de tote le protagonistas: ab Gano, qui, perque vassallo, non pote refusar se de vader presso le rege Marsilio, a Rolando qui usque al fin se preoccupa de facer tote su deberes e de non causar dishonor al imperator. In ultra, tanto Rodrigo Diaz quanto Rolando non son solmente valorose heroes - como le heroes classic: Achilles, Ulysses et Eneas - ma illes son anque campiones del fide christian contra le infideles, in illes il ha le orgolio del guerrero pro le victoria e le seren conscientia de qui combatte pro le defensa del fide. Iste elemento es particularmente importante pro le Espania. Hic, post le conquesta arabe de tote le Espania , il ha le famose periodo del Reconquesta, (que initia subito depost le anno 1000). Durante le Reconquesta, in consequentia de luctas cruel e accordos diplomatic, le parve statos christian del Espania septentrional, proxime al Cordillera Cantabric e al Montes Pyreneos, le regnos de Leon, Navarra, Aragon e Castilia, se expande verso sud,et expelle le arabes, in 1492 con le conquesta de Granada, ultime stato musulman. Le Espania se uni in un sol regno, depost le matrimonio del Regina Isabel de Castilia con le Rege Fernando de Aragon. Le Cid, personage realmente existite, es le heroe national e le campion hardite e valorose del Reconquesta. Ille deveni, anque gratias al poema, le symbolo del Espania ardente e christian. Il ha similantias inter le Cid e Rolando, ma le Cid ha proprie characteristicas: ille es un affectuose marito e patre e grande posto ha in su animo, durante le exilio, le sollicitude de assecurar a su dominas un existentia seren, anque durante su absentia, e le desiro de facer sposar ben su filias, pro le quales ille prepara un ric dote.Le presentia in le poema, de varie personages feminin es pois un aspecto importante del Cantar del Cid; in le Cantion de Rolando, solo fugacemente appare un figura de domina, Alda sposa de Rolando, hic in vice il ha diverse personages feminin al quales le poeta dedica su attention: le puera de novem annos qui se face ante le Cid a Burgos, le sposa Domina Ximena e su duo filias, exemplos de virtute religiose e de pudicitia.Multo diverse,del dominas del Canto del Nibelunges,qui son cruel e vindicative.Canto Prime: Le Cid Campeador parti per le exilio. Version italian per G.Bertoni
Traduction F.G.
Traduction F.G.
Le Cid verteva le capite, lacrimante fortemente, e videva le portas de su casas e le ostios sin le barra e le perticas de aves sin plus falcones e astores. E pois que, ille habeva multo profunde dolor, suspirava, e parlava con tranquille resignation; ille diceva: “Sia gratias a te, o Deo mi Senior, qui es in le celo! Tote isto ha essite preparate pro me per mi inique inimicos!”. E su cameradas sporonava le cavallos e lassava los currer a bridas relaxate. Quando ille exiva de Bivar, ille habeva un corvo a dextere e traheva bon auspicios, ma quando entrava a Burgos lo videva a leve, e alora le Cid altiava le spatulas e succuteva le capite : “Corage, Alvar Fanez! Nos son expellite de nostre terra!”e partiva.Le Cid, Rodrigo Diaz, entrava in Burgos, portava con se sexanta cavalleros con lanceas con le bandierolas. Homines e feminas exiva a vider le e le citatanos esseva al fenestras, e lor oculos lacrimava per le grande dolor que illes habeva. E del buccas de omnes exiva iste parolas: “Oh Deo, qual bon vassallo e qual bon senior!” Quanto de bon voluntate illes le haberea acceptate in lor casas! Ma necuno osava facer isto, perque troppo grande esseva le cholera del Rege Don Alfonso. Verso le crepusculo, habeva essite portate a Burgos un littera del Rege: “Al Cid, Rodrigo Diaz, necuno debe dar hospitalitate e si alicuno lo dara, ille perdera su benes, su oculos e anque, in fin, le corpore e le anima”. Grande esseva ergo le dolor del gente christian, le qual evitava incontrar se con le Cid, e non hardiva adressar le non mesmo le parola. Le Cid Campeador se dirigeva verso su allogiamento; ma como perveniva al porta, lo trovava ben serrate. Per pavor del Rege, il habeva essite ordinate que necuno debeva aperir lo. Le companion del Cid clamava in alte voce, ma qui esseva in casa non voleva responder les; inde le Cid dava de sporon al cavallo, se approximava al porta, levava le pede del staffa e le dava un colpo ma in van, perque le porta, non se aperiva. Se faceva avante un puera de novem annos, qui le diceva: “O Campeador, bon esseva le hora que vos cingeva le spada! Le Rege ha prohibite reciper vos; su ordine scripte es pervenite verso nocte con grande precaution in un littera fortemente sigillate. Nos non osara aperir vos e reciper vos per ulle cosa al mundo; alteremente nos perdera nostre benes, nostre casas e anque nostre duo oculos. O Cid, de nostre mal vos ha nihil a ganiar, non insiste, dunque, e que Deo assiste vos con tote su virtutes sancte”. Assi parlava le puera e retornava a casa. Ora se convinceva le Cid, que del Rege non poteva plus sperar gratia. Ille se allontanava del porta, cavalcava trans Burgos e arrivava al cathedral de Sancte Maria. Tosto le Cid dismontava de sella, se geniculava, e precava con fervor; finite le preces, ille subito montava a cavallo, e ultrapassate le porta del citate, con su cameradas passava le torrente Arlanzon, e se stoppava proxime a Burgos sur le terra petrose, plantava inde le tentas. E assi Rodrigo Diaz, le Cid Campeador, ille qui cingeva in hora felice le spada, per non haber essite recipite per alicuno debeva descender sur le terra petrose, e pro sol conforto ille habeva circum se su valorose cameradas. Ille se campava, como sur un montania; perque a ille esseva prohibite allogiar a Burgos e necuno illac haberea osate vender le non mesmo le plus parve alimento! Ma un cortese habitante de Burgos, trovava totevia le pan e le vino pro le Cid e su amicos, sin facer alicun compra, perque habeva con se le provisiones; e dava a illes abundante viveres, per isto le Cid Campeador e su cameradas poteva ir foras del regno e continuar lor viage.
