Le tempesta

Per William Shakespeare - Traduction in Interlingua per Francesco Galizia

Le tempesta (The Tempest) il es un obra theatral scripte per William Shakespeare inter le annos 1610 e le 1611. Le tempesta esseva publicate per le prime vice in le in folio del 1623, como texto initial del recolta, et es un del textos que resulta melio conservate, divise in cinque actos e con le notas a margine que on presume esser scripte per le mesme Shakespeare. Illo esseva representate per le prime vice le 1º novembre 1611 al Whitehall Palace de London.  

Introduction
Le drama, que se developpa sur de un insula non precisate del Mediterraneo, narra le historia del exiliate Prospero, le ver duce de Milano, qui vole reportar le filia Miranda al posto que le specta, utilisante illusiones e manipulation magic. Durante que le su fratre Antonio e le su complice, le Rege de Napoli Alonso, sta a navigar presso le insula, de retorno ab Carthagine, le mago invoca un tempesta, que lassa le passegeros sur le insula. Per le medio del magia e con le adjuta del su servo Ariel, un spirito del aere, Prospero resulta a revelar le natura basse de Antonio, a redimer le Rege e a facer inamorar e sposar le filia Miranda con le prince de Napoli, Ferdinando. Le narration es tote centrate sur le figura de Prospero le qual, con le su arte magic, texe intrigas con cuje constringer le alteres personages a mover se secundo le proprie voler. Le tempesta appertine al ultime phase del production de Shakespeare, celle del romances: obras in cuje elabora thematic jam tractate (in le tragedias o in le comedias) e le connecte in un dimension mythic e sacral. In le romances sovente recurre themas qual: morte e renascentia, expiation sequite per le pardono e culpas del patres redimite per le filios. Es traditionalmente reputate le penultime obra de William Shakespeare et es considerate le labor que signava le adeo al scenas del celebre dramaturgo.

 

Personages:

Alonso, rege de Napoli
Sebastian, fratre de Alonso
Prospero, mago e duce de Milano
Miranda, filia de Prospero
Antonio, fratre de Prospero, usurpator del throno de Milano.
Ferdinando, filio del rege de Napoli
Gonzalo, honeste consilero ancian del rege.
Adrian e Francisco, duo nobiles del Corte de Alonso.
Caliban, sclavo salvage e deforme, filio del maga Sycorax.
Trìnculo, un buffon ebrie
Stephano, un cellero ebrie
Capitano, del nave royal.
Maestro, de bordo del nave
Marineros, del nave royal.
Ariel, spirito del aere, al servicio de Prospero.  
Junon, Regina del Deas roman.
Iris, Dea grec del Mar e del Celo.
Ceres, Dea roman del Agricoltura  
Naiades, semideas del aquas
Nimpha, semidea del fluvios.
Harpyia, Monstro feminin del Mythologia grec.
Spiritos, del aere e del terra.

Resumpto del Historia:

«Anque nos es facte del materia de cuje son facite le sonios; e in le spatio e in le tempore de un sonio es continite le nostre breve vita.» (Prospero: acto IV, scena I.)

Le narration del comedia initia quando le major parte del eventos son jam evenite. Le mago Prospero, Duce de Milano, per dedicar se totalmente al studios de magia, confide le governamento del Stato al fratre Antonio, homine jelose e ambitiose, qui profita del carga per destituer Prospero adjutate per le rege de Napoli Alono. Prospero insimul al filia Miranda, del etate de tres annos, son lassate un nocte sur un nave e abandonate al deriva in mar. Per fortuna, le vetule e bon Gonzalo habeva facite portar sur le nave, secretemente, aqua e cibo in quantitate, habitos de omne specie e anque le melior libros del bibliotheca del Duce. Pulsate per le tempesta e le ventos le nave arriva in un insula del mar Mediterraneo, habitate solmente ab Caliban, deforme homine-monstro, et Ariel, spirito del aere, le qual veniva imprisionate in le cavo de un arbore ab le maga african Sycorax, matre de Caliban, la qual esseva exiliate in le insula alicun annos antea, e morite ante del arrivata de Prospero. Ariel depost esser imprisionate per dece-duo annos, esseva liberate per Prospero, con le su arte magic, qui lo habeva prendite al proprie servicio, promittente tamen, que un die lo haberea liberate. In le insula, Prospero e le filia viveva in un grotta, e passava un longe periodo de tempore: ora Miranda es un juvene e belle puera. Le filio del maga, Caliban, un monstro deforme, es le unic habitante mortal del insula, ante del arrivata de Prospero, un die attrahite per le beltate de Miranda, propone a illa de unir se a ille per crear un nove racia pro popular le insula, ma Prospero lo chassa via. A iste puncto initia le comedia. Gratias al su arte magic Prospero il ha habite le revelation qui Alonso e Antonio, in un vascello directe a Napoli, (de retorno ab le numptias del filia de Alonso, Clarabelle, con un rege carthaginese) esserea passate non lontan del insula, occasion unic per affronatar les e forsan anque per vindicar se del tortos subite. Sur le nave viagia ultra le rege Alonso e Antonio, anque le unic filio de Alonso Ferdinando e alicun nobiles. Prospero discatena un tempesta con le adjuta de Ariel, in van le Capitano, con le Maestro de bordo e le marineros face de toto per salvar le nave, que tamen face naufragio. Sur le insula in le grotta, Prospero parla al juvene filia Miranda qui ha suffrite per le naufragio e preca le patre de facer cessare le cruel tempesta, Prospero, assecura le filia: le nave non es submergite e le passegeros son salve, es stato solmente un incantamento qui ille mesme ha volite. Prospero revela a illa de esser le ver Duce de Milano, a cuje le fratre Antonio ha usurpate le throno e ha submisse Milano al Rege de Napoli. Prospero face addormir Miranda, pois clama Ariel, le spirito del aere, que per voler del patrono, habeva operate le magia del tempesta, e dice, que toto es complite: le nave es ancorate al funda, marineros e passegeros salvate. Prospero, con le su incantamentos, resulta a separar tote le superviventes del naufragio, assi Alonso e Ferdinando crede ambes qui le altere sia morite. Caliban a cuje Prospero habeva ordinate de prender del lignages, incontra duo ebries del equipage: Stephano cellero del nave e Trinculo buffon del rege, que ille excambia per creaturas divin descendite ab le Luna. Le homine-mostro bibe per le prime vice del vino e se mitte al servicio del duo ebries: parla del belle Miranda, qui un vice ille habeva tentate de violentar, e promitte qui le puera facera parte del butino de Stephano, quando habera eliminate Prospero; insimul illes cerca de ordir un rebellion contra Prospero, que tamen Ariel facera faller. Intertanto Alonso, Gonzalo, Sebastian, Antonio e le duo gentihomines Adrian e Francisco, exite indemne ab le naufragio, les parla del lor aventura, Alonso es affligite, pro que time qui le filio sia morite in mar. Et ecce que arriva Ariel – transformate in Harpyia – accusa Alonso, Sebastian e Antonio de esser peccatores, ignorantes e dishoneste, e adjunge que illes potera salvar se del ruina solmente si illes se pentira del lor peccatos, e pois les addormi tote, excepte Antonio e Sebastian. Le prime convince le secunde a occider le su fratre Alonso, pro devenir ille Rege de Napoli. Ma quando le duo perfide individuos sta per assassinar le Rege, Ariel, evelia Alonso e Gonzalo, e impedi le delicto. Intertanto Ferdinando, qui se crede le unic supervivente, es affligite per le perdita del patre, quando compare Ariel transformate in Nimpha; e cantante e sonante, guida Ferdinando, verso le grotta. Illac Prospero face incontrar ille con Miranda, le juvene, quando vide Miranda se inamora del puera et es subito amate ab Miranda. Le juvene revela de esser le prince hereditari del Regno de Napoli e roga a Miranda de sposar le e illa accepta. Prospero benedice le duo juvenes, ma Prospero exorta Ferdinando e Miranda a non conceder se al luxuria, ma de haber temperantia in le lor amor, advertente Ferdinando que: « Si tu rumpe le su nodo virginal ante, que tote le ritual cerimonias pote, esser celebrate con rito plen e sacre, amar disdigno e discordia devastara le union del tue lecto ». Pro isto, le festa con cuje Prospero intertene le copula es centrate sur Junon, dea del matrimonio caste, et exclude explicitemente Venus et Eros, divinitate del luxuria. Le festa continua con le canto del deas Iris e Ceres e se conclude con le ballo del Naiades del aquas. Le lor matrimonio sera per Prospero ration de reconciliation con le fratre Antonio. Depost le festa, Prospero se vesti con le su mantello magic e tracia un circulo a terra con le su virga magic, e pois parla con Ariel le qual recorda a ille de haber promittite de liberar le cello mesme die, Prospero confirma isto, ma debera aspectar ancora un poc, carga inde Ariel de portar le naufragos al su presentia, depost poc tempore Ariel arriva guidante Rege Alonso e le alteres, Prospero les face entrar in le circuloo magic, traciate poco antea, et illes restera illac como incantate. Prospero se adressa per prime a Gonzalo, e le regratia per esser stato bon e generose con ille e le filia; pois al alteres, les reprocha de haber comspirate contra de ille. Se interrumpe rogante ad Ariel de portar le su habitos ducal, e depost haber los vestite, revela le proprie identitate, con grande meravilia del alteres. Ma pardona le fratre e le rege de Napoli., pois les invita in le su grotta, ubi Alonso, aperte un tenta, vide Ferdinando e Miranda qui joca a chacos, plen de felicitate, Alonso, alterate per le joia, univa le manos del duo juvenes e augura lor grande gaudio e serenitate, illes se sposera al arrivata in patria. Prospero in le final restitue finalmente ad Ariel le libertate, pois rumpe le virga magic, e in le epilogo renuncia al magia, con un famose monologo, in le qual multe expertos il ha viste un referentia al abandono del scenas ab parte de Shakespeare.

Contexto historic e theatral

Iste es le unic obra de Shakespeare in le qual son (quasi) respetcate le unitate de tempore, de loco e de action del drama classic. Le unitate de loco es consequite con ambientar le historia sur de un insula remote. Le unitate de tempore es date per developpar tote le actiones in le spatio de poc horas: ab le 2 al 6 del postmeridie. Le unitate de action, de facto, non es propriemente consequite. In le major parte del su obras le eventos eveni in diverse dies e le personages se move in varie locos. Le tempesta es relationate al su mesme natura de drama: frequente parallelos son traciate inter le arte de Prospero e le illusion theatral. Le naufragio es un spectaculo misse in scena ab Ariel; Antonio e Sebastian son personages in un compania reunite se per recitar. Se es volite vider anque un referentia de Prospero al Globe Theatre, illac ubi ille declara que le mundo integre es un illusion: le grande globo se dissolvera como iste cerimonia inconsistente. Ariel se disguisa frequentemente como un figura del mythologia classic (ad exemplo: un Nimpha, un Harpyia o Ceres) e recita in iste rolos in le cerimonia volite ab Prospero per Miranda e Ferdinando.