MARCO AURELIO: le Imperator philosopho

Traduction in interlingua per Francesco Galizia

Statua equestre de Marco Aurelio

Cesare Marco Aurelio Antonino Augusto, (Caesar Marcus Aurelius Antoninus Augustus) (Roma, 26 april 121 – Vindobona, 17 martio 180) es stato un imperator, philosopho e scriptor roman. Esseva imperator - insimul a Lucio Vero, su fratre adoptive anque ille adoptate ab Antonino le Pie – ab le 161 usque al morte, evenite per maladia in le 180, a Vindobona. Marco Aurelio es recordate anque como un philosopho del doctrina stoic, autor del Colloquios con se ipse (Τὰ εἰς ἑαυτόν in greco) , dividite in 12 libros, in cuje il ha le description del intuition del mundo secundo le pensata del stoicismo, representate ab Marco Aurelio e in ultra anque ab Seneca et Epitteto.

Biographia: Nasceva le 26 april 121 ab le matrimonio inter Domitia Lucilla e Marco Annio Vero, de cuje ille reprendeva le nomine. Habeva un soror plus parve, Annia Faustina, nascite in le 122. Remanite orphano de patre in le 124, esseva adoptate ab le avo paterne, qui habeva le mesme nomine del patre, qui se occupera del su education, ille studiava litteraturas latin e grec, scientias juridic, eloquentias, philosophia, poesia e pictura. Le 25 februario 138, al etate de dece-septe annos, era adoptate ab le oncle Antonino le Pie insimul a Lucio Vero (Lucius Verus), assumente le nomine de Marco Aurelio Valerio. Pois poco depost esseva anque designate como successor al throno. Le duplice adoption eveniva insimul a celle de Antonino le Pie ab parte del Imperator Adriano qui habeva exigite iste acto como condition pro facer lo su herede. Quando, in le 139, era designate herede al throno imperial, assumeva le nomine de Aurelio Cesare filio del Pie Augusto. Marco Aurelio sposava in le 145, le cosina Faustina Minor, filia del imperator Antonino le Pie, e de Faustina Major, ab cuje habeva in 30 annos de matrimonio felice, 13 filios, inter le qual le futur imperator Commodo e Lucilla, uxor de Lucio Vero, Faustina moriva in Oriente in le anno 176. Principato (161- 180). 

Prime exemplo de governamento collegial (161-169).

Usque ab le su ascension al principato, Marco Aurelio obteneva ab le Senato que Lucio Vero le esseva associate sur un plano de paritate, con le mesme titulos ad exception de cello de Pontifex maximus que on non poteva divider. Le formula era un innovation: per le prime vice al testa del imperio on habeva duo imperatores. In theoria le duo fratres les habeva le mesme poter, in realitate Marco Aurelio conservava sempre un preeminentia que Lucio Vero non contestava, in effecto ille remaneva fidel e loyal a Marco Aurelio usque le su morte, sur le campo in le anno 169, presso Aquileia. Le rationes de iste poter collegial non son clar. Le succession conjuncte poterea esser motivate ab exigentias militar, como eveniva in etate archaic in le diarchia del regno spartan. Occurreva in effecto un figura representative e charismatic al commando del truppas. Ni le mesmo Imperator in persona, haberea potite defender ambes le frontes al mesme tempore, ni haberea potite incargar un general de conducer un guerra. Jam in le passato commandantes militar multe popular como Julio Cesare e Flavio Vespasiano les habeva usate le exercito per superponer se al poter existente e substituer se a illo. Iste typo de autoritate era multo simile al systema politic del ancian Republica que on basava sur le principio collegial e que non permitteva a un singule persona de haber le poter supreme. Le governamento conjuncte essera restabilite ab le structura del poter inaugurate ab Diocletiano: le Tetrarchia in le tarde III seculo, con duo Cesares e duo Augustos.

Administration del stato: Sur le plano del politica interne, Marco Aurelio se comportava, como ja Augusto, Nerva e Traiano, como princeps, id es "prime citatano" e non ab monarcha absolute, revelante se respectuose del prerogativas del Senato, consentiva a illo de discuter e de decider sur tote le principal affaires del Stato, como le declaration de guerra al populos inemico e le tractatos de pace e commercial, con iste stipulate, ma anque de celle del Magistratura roman. Incipeva anque un politica que tendeva a valorisar le altere categorias social: ad homines de tote le provincias era rendite possibile attinger al plus alte cargas del administration statal. Ni ricchessa, ni illustre ancestres influentiava le judicio de Marco Aurelio, ma solmente le merito personal. Le ordine administrative introducte ab Augusto quasi 150 annos antea e que usque ad alora habeva servite le Imperio salvante lo anque quando on era succedite imperatores dissolute como Caligula e Neron o in occasion del guerra civil del 69. Marco Aurelio tentava anque nove vias commercial: on recorda un ambassada presso le Imperator de China in le 166. Le Chinese lo cognosceva con le nomine de An-Tun. Instituiva le Registro civil (Anagraphe): omne citatano roman habeva le obligation de registrar le proprie filios intra trenta dies ab le lor nascentia. Empleava le moneta non in splendide architecturas, ma in obras de reconstrution absolutemente necessari, o pro ameliorar le rete stratal, ab cuje dependeva le defensa del Imperio e le progresso civil e commercial, o in nove fortalessas, campamentos e citate. Le grandiose Columna de Marco Aurelio (alte 42 m) esseva erecte depost le su morte pro recordar le victorias al confinios germanic-danubian. Le columna era surmontate ab un statua del Imperator, ma ora il ha cello de Sancte Paulo (es le mesme destino de Traiano a cuje sur le su Columna es ora un statua de Sancte Petro) . Anque se continuemente ingagiate in le guerras, specialmente al frontiera danubian, ille se interessava activemente al administration e al leges, inter le altere leges, inspirate a sentimentos de humanitate, ille prohibiva le tortura per le citatanos emerite, pois per tote le citatanos, tutelava le minores, cercava de mitigar le condition del sclavos e favorir le lor emancipation. In coherentia con le doctrina del stoicismo, philosophia contrari al sclavitute, ille emanava normas favorabile al classe servil: ad exemplo le derecto de asylo e le immunitate per le sclavos fugitive presso cata templo e omne statua del imperator.

Guerras parthic (161-166) In Asia le Imperio parthic, renovava le su attaccos, al Imperio e invadeva le Armenia e le Syria. Marco Aurelio mandava Lucio Vero a commandar le legiones oriental. Ille vinceva le Parthis in le anno 166, e annecteva parte del territorio parthic al provincia de Cappadocia. Le grande crise germano-sarmatic: Plus periculose essera le guerras del secunde parte del II seculo, contra le Imperio roman ab parte de un coalition militar, constituite ab un decena de populationes germanic (ab le Marcomannes de Bohemia, al Quadis de Moravia e al populos vandalic del area carpathic, al sarmatic Iazyges del plana del Tibisco (Tisia), il era le consequentia natural del continue movimentos migratori que il habeva nunc jam modificate le equilibrios con le vicin Imperio roman. Tote iste populos il era al recerca de nove territorios ubi stabilir se, sia per le pression de altere populos barbaric confinante, sia per le grande accrescimento demographic del population in le antique Germania. Tote istes, il era in ultra, attrahite ab le luxo e le ricchessas del mundo roman. Le frontiera danubian il era in cello periodo minus surveliate del solite, sia per le subtraction de legiones inviate contra le Parthis, sia per un grave epidemia de peste, explose durante le ultime anno de campania in Oriente (166) e que essera portate ab le mesme legionarios al interne del confinios imperial. In le 166/167, eveniva le prime conflicto longe le frontiera del Pannonia ad obra de pauc bandas de predatores longobarde, que gratias al prompte intervention del truppas de frontiera il era rapidemente repulsate. Le pace stipulate con le limitrophe population germanic a nord del Danubio esseva subscripte directemente ab le mesme imperatores, Marco Aurelio e le fratre Lucio Vero, nunc diffidente reguardo a le barbaros aggressor et illes iva per iste motivos in le 168, usque le remote Carnuntum. Le morte prematur del fratre, Lucio Vero, e le manco de parola al pactos ab parte del barbaros, portava un incredibile massa de guerreros, a invader e devastar le Italia septentrional usque le muros de Aquileia, le corde del region Venetia et Histria, e provocar un enorme impression a Roma e in Italia: era ab le tempore de Marius que un population barbare non invadeva le nord Italia. Marco Aurelio alora combatteva un longe et exhauriente guerra contra le populos barbare, ante les rejectava ab le territorios del Gallia Cisalpin, Norico, Retia e Pannonia (170-171), pois attaccava con un massive offensiva in territorio germanic, que durara multe annos, usque le 175. Iste evenimentos costringeva le mesme imperator a resider per numerose annos longe le frontiera pannonic, sin facer nunquam retorno a Roma. Le apparente tregua subscripte con iste populationes, durava tamen solmente un par de annos . Al fin del anno 178, Marco Aurelio era constringite a facer retorno in le castra de Brigetio de ubi, esseva conducte le ultime campania in le primavera del 179. Le morte successive del imperator in le 180, a causa, probabilemente, del peste, poneva fin al planos de expansion roman. Ille de facto, transportate a Vindobona (Vienna) moriva le 17 martio 180. Ille resultava ad assicurar le succession al filio Commodo, anque si le selection del persona non era felice. Proque Commodo, in effecto, se revelava un mal politico, ma un bon militar.