Cyrano de Bergerac

Per Edmond Rostand - Traduction in Interlingua per Francesco Galizia

Cyrano de Bergerac, es un celebre comedia heroic theatral in cinque actos publicate in le 1897 per le poeta dramatic francese Edmond Rostand (1868-1918) et inspirate al figura historic de Savinien Cyrano de Bergerac, un del plus phantasiose scriptores del sex-cento francese. Le Cyrano per Rostand esseva representate per le prime vice le 28 decembre del 1897 al Théâtre de la Porte-Sain-Martin de Paris, habente como protagonista un celebre actor de ille tempore, Benoit Costant Coquelin, le mesme qui habeva commissionate le comedia. Rostand lo scribeva a cinque annos de distantia del clamorose repulsion, evenite in le 1892, de un su precedente (e prime in absolute) labor in versos, Les Deux Pierrots, expressemente scripte per le Comédie Française.

Personages:
Cyrano de Bergerac, Poeta e spadassin de Gasconia.
Roxana, cosina de Cyrano, inamorate de Christian.
Christian de Neuvillette, cadetto de Gasconia, inamorate de Roxana.
Le pastissero, amico de Cyrano e poeta.



Resumpto del Historia:
Cyrano de Bergerac es un intractabile spadassin con le naso longissime, scriptor e poeta con poc monetas, con un irresistibile vitalitate. Legendari es le su habilitate con le spada, al minus quanto le su passion per le poesia e per le jocos de parolas, con le quales ama mitter in ridiculo le su inemicos, sempre plus numerose gratias al su character poc propense al compromisso e al su disdigno verso potentes e prepotentes. Terribile e que non se pote firmar quando il ha un spada in mano, ille, tamen, nutri secretemente un candide et impossibile amor per le belle cosina Roxana. Ma le sorte le reserva qualque amar surprisa: de facto, a theatro, un vespere, post haber humiliate un actor qui habeva osate levar le su oculos sur le belle Roxana, et haber vincite un gentilhomine in duello, qui se era contraponite a ille per le su naso (duello que termina con le famose phrase: "et al fin del licentia io tocca!"), Cyrano esseva invitate a un incontro secrete proprie ab le su amate cosina. Ille es plen de joia e felicitate, durante que va a retornar al su albergo, incontra un su amico pastissero e poeta, qui roga le su adjuta e protection, ab un grande numero de assassinos (on dice qui illes esseva circa cento) intentionate ad aggreder le in le nocte, inviate ab qualque potente senior mittite in ridiculo ab le su versos. Cyrano non roga altere cosa, con impeto e vehementia ille les affronta e les disperdeva ab sol complente un altere del su interprisas legendari. PoiPois ille va trepidante al su appunctamento con Roxana, convinte que le su sonio de amor sta per realisar se. Al vista de Roxana resulta a pena a mantener un conducta formal, prompte a liberar le proprie sentimentos, quando le amate manifestara le sue. Tamen le su adorate ha ben altere in mente, illa se appella al lor amicitia e al lor affecto pro confidar le, le su amor per un altere homine, se tracta de un juvene cadetto, le belle Christian de Neuvillette, del qual illa se es inamorate e que, benque illa non habe jammais excambiate un sol parola con ille, crede con firmessa qui ille sia dotate de omne talento. In ultra Cyrano debe promitter solemnemente de proteger e guidar iste juvene, per non facer la suffrer le anxietate de saper le sin defensa in un ambiente como illo del cadettos de Gasconia, sempre prompte a disvainar le spada. A Cyrano non resta que acceptar e prender se cura de ille, al initio sol per le promissa a Roxana, qui ama sempre plus desperatemente, pois per un sincer amicitia que nasce inter le duo. Christian il es belle, honeste, coragiose e loyal, ma non possede alicun del dotes capace de stimular celle amor facte anque de intelligentia e de poesia cuje Roxana anhela. Cyrano face del su melior per inseniar al amico le rudimentos de celle dulce scaramucias verbal que tanto esserea agradite al belle Roxana, ma iste non resulta absolutemente capace de isto. De facto, sub le balcon de Roxana, complice le obscuritate, Cyrano se improvisa ante como "sufflator", pois ille mesme parla simulante se per le amico, le famose monologo "cosa es un basio" e le passion ab ille suscitate, vadera a prender le bon Christian qui resulta assi a conquestar le su amate. Ma le union inter le duo juvenes es obstaculate ab le potente senior De Guiche, infatuate se del belle Roxana. Le guerra initiate ab poc tempore in le Flandras, constitue a iste puncto per le senior De Guiche un perfecte occasion per allontanar le duo inamorate: Christian e Cyrano vadera insimul al fronte, con le lor compania de cadettos de Gasconia. Hic Cyrano proseque in le su opera, sape que le unic modo pro poter continuar a exprimer in tote le su immensitate iste amor per Roxana, es de continuar a manifestar lo como illo de Christian. In fin del contos le duo se completa, un belle ma sin talento, le altere con un grandissime talento, ma fede. Cyrano tote le dies scribe un littera per le amate e tote le noctes a transverso le lineas inemic per facer lo remitter a illa. Isto Christian non lo sape. Ma un die al campo del cadettos, benque illes esseva praticamente incirculate per le inimico, perveni un carrossa plen de victualia, guidate per le amico poeta e pastissero e con un dama a bordo. Se tracta de Roxana qui, conturbate per le impetuose sentimentos manifestate in tote le litteras recipite, il ha defiate omne periculo pro revider le su amate ben, a cuje declara que le amor assi divinemente expresse in tote illo litteras, il ha conquistate tanto le corde ab convincer la que es le fortia de celle poesia que illa ama vermente e que inde le haberea amate anque se ille esserea stato fede. Christian, qui celle litteras non ha scripte, comprende, non ha talento poetic, ma non es stupide, vole clarar se con le amico de cuje comprende le sentimento e le roga de dicer le veritate a Roxana proque illa pote a su vice comprender, qui illa ama vermente inter le duo. Anque ille es prompte a sacrificar se, sia per le felicitate de Roxana, que per celle del su grande amico, tanto de offerer se voluntario per un periculosissime mission de recognition avante le lineas inimic, que resulta a complir, ma tamen esseva ferite multo gravemente. Cyrano cerca de succurrer le e al demanda qui le amico le adressa, ora in puncto de morte, si le amate ha facite le su selection, con un gesto apparentemente de extreme altruismo, responde que si, Roxana ha sapite le veritate e ha seligite ille, Christian, como companion del proprie vita, Christian felice mori. Roxana, a cuje in realitate Cyrano non ha decite nihil e non dicera jammais nihil, decide de retornar a Paris, pro retirar se in convento. Passava multe annos, durante le quales omne sabbato Cyrano vade in convento a visitar le cosina. Ma Cyrano un die, cade in un vil imboscada e veni ferite gravemente al testa ma, complinte un fatiga superhuman resulta a non mancar a cello, que era devenite le scopo del su vita, le incontro septimanal con Roxana, le amate ben. Per le prime vice celle vespere perveni in legier retardo, e sue malgrado ille se traiva. Invitate a leger le ultime littera scripte como Christian, confundite como es, le declama a memoria e Roxana le remarca, ora anque illa initia a comprender, il era multe le coincidentias al quales non habeva date importantia, ora se monstra como elementos clar, es ille, Cyrano qui ha date vita al su sentimentos, es ille le ver protagonista de tote le su sonios. Ma ora es troppo tarde, Cyrano mori per le feritas. In iste drama duo son le sentimentos fundamental, le amor e le amicitia, que on trova le lor extreme sublimation sub multiplice aspectos e al fin es le amicitia sincer, total e viril nascite inter Cyrano e Christian que sembla prender le prevalentia monstrante se plus forte anque del mesme amor pro Roxana.

«"Amante - non per se ipse - multe eloquente
Hic reposa Cyrano
Hercules Savinian
Senior de Bergerac
Qui in vita sue era toto e non era nihil!"
…
"Io me va… Excusate: non pote illa aspectar me.
Le radio del luna, ecce, veni a clamar me"» (Le morte de Cyrano de Bergerac)

Le figura "theatral" de Cyrano

Le obra de Rostand es state traducite, adaptate e interpretate innumerabile vices: Cyrano es un del personages plus cognoscite e amate del theatro europee. Le su esser un genial poeta temerari, le dramaticitate del su orgoliose existentia, vivite periculosemente al insigna del non plicar se jammais al mediocritate e al convenientias, a omne costo, face de ille un authentic heroe romantic e al mesme tempore un personage extraordinarimente moderne. Tanto que le singular spadassin gascon continua con successo a calcar le scenas theatral.

Cyrano per le cinema

Le cinema se es inspirate al figura del spadassin de Rostand per numerose pelliculas. Le prime jam in le anno 1900, esseva un pellicula francese realisate ab Clément Maurice, de un certo interesse anque technic. Sequeva in Italia, in le 1908, un film di circa 280 metros dirigite ab Ernesto Maria Pasquali a Torino, ma que esseva perdite. Ancora in le periodo del cinema mute, retorna sur le subjecto le director Augusto Genina con un film realisate parte in Francia e parte in Italia e completate in le 1922. Quando arriva le sonor, on habera un film directe per Fernand Rivers in le 1945. Post le secunde guerra mundial on habera in le 1950 le famose film Cyrano de Bergerac directe per Michael Gordon (que dara al su interprete José Ferrer le premio Oscar), a cuje sequera un version francese del 1990 directe per Jean-Paul Rappeneau e interpretate ab Gérard Depardieu con le titulo Cyrano de Bergerac. Qualche anno antea, in le 1987, esseva producte anque un comedia hollywoodian per le direction de Fred Schepisi, Roxanne, con Steve Martin, que al popular personage se reappella in maniera evidente.

Cyrano de Bergerac, per Clément Maurice (1900)
Cyrano de Bergerac, per Ernesto Maria Pasquali (1908)
Cyrano de Bergerac, per Augusto Genina (1922)
Cyrano de Bergerac, per Fernand Rivers (1945)
Cyrano de Bergerac, per Michael Gordon (1950)
Roxanne, per Fred Schepisi (1987)
Cyrano de Bergerac, per Jean-Paul Rappeneau (1990)
Transposition operistic: Cyrano de Bergerac per Franco Alfano