Le Belle e le bestia

per Gabrielle-Suzanne Barbot de Villeneuve - Jeanne-Marie Leprince de Baumont.

Traduction in Interlingua per Francesco Galizia.

Le Belle e le bestia (titulo francese: La belle et la bête) es un famose fabula europee, sia in forma oral que scripte, con multiplice variantes, le su origine on poterea retrovar in le historias classic del Grecia antique, como Amor e Psyche, Edipo o le Asino de auro per Apuleio. Un prime version scripte de Le belle e le bestia es attribuite a Giovanni Francesco Straparola e appareva in le su libro de novellas Le placente noctes, del 1550. Un conto que poterea esser state inspirate ab un historia ver evenite sur le ripas del Laco de Bolsena, in provincia de Viterbo. Charles Perrault rendeva popular le historia in le su recolta Contes de ma mere l'oye (Le contos de mamma Oca), del 1697. Anque altere autores, como Giambattista Basile in le su Pentameron, obra italian que precedeva celle del francese Perrault e que tractava le mesme subjecto, e Madame d'Aulnoy, qui con le su conto Le Mouton, proponeva un variante del mesme historia. Le prime version scripte del historia esseva cello de Madame Gabrielle-Suzanne Barbot de Villeneuve, publicate in le anno 1740, in le recolta La jeune américaine, et les contes marins. Illo era un serie de novellas narrate ab un anciana seniora durante un longe viage per mar. Le seniora Villeneuve scribeva fabulas basate sur le folklore europee, pro intertener amicos durante le ballos e in le salones. Le version plus popular es, totavia, un reduction del obra de Madame Villeneuve publicate, ab Jeanne-Marie Leprince de Baumont (1711-1780) un francese aristocratic, qui era emigrate in Anglaterra in le anno 1745, ubi initiava a laborar como inseniante e scriptrice de libros sur le education e le moral. Habente legite le novella de Villeneuve, lo abbreviava multo e lo publicava in le 1756, como parte del collection Magasin des enfants, ou dialogues entre une sage gouvernante et plusieurs de ses élèves. Illa prendeva le elementos clave del historia original, e omitteva multe scenas familiar del protagonistas e modificava le scena del transformation del bestia, que in le original de Villeneuve eveniva post le nocte del nunptias. Habente lo scripte como novella educative pro le su alumnos, multe del detalios scabrose del original esseva supprimite. Le version de Beaumont, dunque, il era considerate le plus characteristic, al puncto tal que, jam solmente un anno depost, in le 1757, esseva traducite in anglese. Le tradition litterari francese de celle epocha consisteva in le elaborar historias quotidian, con un tendentia a disveloppar los con emotiones human al posto del elementos magic. Veniva eliminate toto quanto esseva sanguinose o cruel e on scribeva in forma directe e concise, con un stylo sobrie e sin ornamentos. Le scriptores adaptava le lor historias al proprie gusto classic, logic e rational. Le plus humile del homines, in le lor historias, il era un cavallero; le pastores il era princes mascarate e le major parte del protagonistas il era sempre reges o reginas. Le historia de Le belle e le bestia appare in multe altere culturas in varie formas, Aarne-Thompson conta 179 novellas de diverse paises con un thema simile. Numerose anque son le adaptamentos e le transpositiones de iste fabula cognoscite in tote Europa. In Francia, per exemplo, in le 1756, le Contessa de Genlis produceva un opera theatral basate sur le novella, in le 1771, esseva scripte per Marmontel e componite per Grétry, le version lyric de Le belle e le bestia, basate sur le historia de Mme de Beaumont e con le titulo Zémire et Azor, que obteneva enorme successo anque in le Octocento. Es del 1742, in vice, le opera dramatic Amour pour amour per Nivelle de la Chaussée, inspirate a iste fabula. In le 1786 le version de Villeneuve esseva publicate in le Le Cabinet des Fées et autres contes merveilleux. Durante le XIX seculo il habeva ancora numerose revisiones in Francia, Anglaterra e Statos Unite, son state contate usque a 68 diverse editiones imprimite in iste seculo. Inter le plus importante il habeva un poema per Charles Lamb, publicate in le 1811; un obra theatral in duo actos per J.R Planchée, in le annos 1841 e 1875 ; un libro con illustrationes per Walter Crane e un edition illustrate del fabula per obra de Eleanor Vere Boyle.

 

Resumpto del Historia:
Version de Beaumont:

Un ric e viduo mercante viveva in un citate insimul al su tres filias. Duo de illas, il era arrogante, presumptuose e vanitose, durante que le plus juvene, qui pro le su beltate le patre habeva clamate Belle, era humile e de bon corde. Tote e tres le pueras vantava un grande numero de pretendentes, ma le prime duo, qui desiderava sposar se con un nobile, las refusava tote le juvenes, Belle in vice on interteneva con illes in amabile conversation, ante de refusar les tote con gentilessa. Un die le mercante perdeva improvisemente tote le su ricchessa e ab celle momento necun pretendente esseva plus viste avvicinar se al pueras, si non a vices a Belle, la qual comocunque continuava dulcemente a refusar les. Le mercante, un die era contringite, a transferer se con le su filias in le campania del provincia, ubi illes viveva per alicun annos. Ma un die ille veniva a saper que un del su naves mercantil resultava ad arrivar in porto, depost esser se salvate del destruction per un tempesta. Assì ille decideva de retornar in le citate per cercar de discoperir si in le nave era remanite qualcosa de valor. Ante de partir, demandava al filias cosa illas desiderava in dono. Pensante que le fortuna stava per retornar, le duo filias major rogava joieles e habitos de luxo. Belle, in vice, on contentava de rogar sol un rosa, de celle que non cresceva in le parte del pais ubi illa viveva. Arrivate al porto, le mercante discoperiva que le carga del nave esseva vendite pro pagar le su debitos e, pro isto, non haberea plus un soldo pro comprar al filias cello que habeva promittite a illas. Triste e desolate, face retorno a casa, ma durante le cammino, esseva surprendite ab un tempesta de nive in le medio de un bosco, que lo constringeva a cercar refugio in un castello, que pareva abandonate. Explorante le majestose palatio, ille videva que illo era polite e con bon mobiles ma insolitemente non trovava ni servos ni sentinellas. Ab un terrassa videva un meraviliose jardin, ubi videva belle plantas de rosas in flores. Assì on recordava del promissa que habeva facite al filia minor e curreva a cercar le rosa plus belle. Ma durante que ille stava per prender lo, era surprendite ab le patrono del castello, que era un enorme e terribile bestia, le qual reprochava ille de haber reciprocate le su generose hospitalitate con un tentativa de furto, e sententiava que pro isto, ille meritava le morte. Le mercante tentava de justificar se, narrante a ille del desiderio del su belle filia, ma le bestia non voleva sentir ration e decideva de salvar a ille temporaneemente le vita a pacto que al su posto ille portava al castello, le juvene puera, alteremente ille debeva retornar a saldar le su debita inter tres menses. Prendite un coffro plen de omne ricchessa que le bestia habeva volite conceder le, le mercante retornava a casa con un grande pena in le corde, pensante tamen que al minus haberea potite salutar le su filias per le ultime vice ante de morir. Arrivate a destination, narrava al filias quanto era evenite e Belle, se rendeva conto que le culpa de tal disgratia era solmente sue, on offereva de vader al castello al posto del patre. Isto faceva le joya del sorores que in un sol colpo illas se esserea liberate del odiose rival e reconquireva le ricchessa perdite. Depost longe discussiones, Belle vadeva al castello insimul al patre, al qual le bestia concede le libertate, ma intimidava a ille de non retornar jammais. Con la juvene, in vice, ille se demonstrava cortese e gentil e offereva a illa de viver per sempre in le su castello, circumferite de tote le ricchessa in sue possession, pensante que assì illa non haberea plus potite desiderar de retornar in le casa paterne. Ille donava al puera anque un speculo magic, con le qual illa haberea potite, in omne momento, vider le su familia. Tote le vespere demandava a Belle si lo voleva sposar, ma la juvene puera, qui non lo voleva mortificar, respondeva que voleva ben a ille e que serea per sempre sue amica. Depost qualque mense Belle videva in le speculo magic, que le patre sue il era malade e alora illa precava le bestia de lassar la vader a casa pro tener al patre un poc de compania. Le bestia consentiva al su desiro, ma la precava de retornar post un septimana, alteremente ille esserea morite pro le dolor. Le jorno sequente, Belle retornava al casa del patre, qui la recipeva con grande joya, meraviliante se qui illa era ancora vive. Le duo sorores, las era sposate ma non felice, invidiava multo le fortuna del juvene soror, vidente la ancora in vita e vestite como un regina. Assì illas initiava a intrigar pro le vindicantia: de facto passate un septimana, le duo sorores peteva a illa de remaner ancora qualque dies de plus, fingente de plorar desperate. Emovite, Belle consentiva, ma initiava presto a sentir se in culpa pro haber frangite le su promissa. Assì illa retornava al castello, ubi trovava le bestia agonisante pro le dolor, Belle alora precava ille de non morir proque voleva sposar ille, pronunciate iste parolas, le bestia dispareva e al su posto compareva un bellissime prince, al qual un striga malefic, qualque tempore antea, habeva facite a ille un incantamento, transformante lo in celle horribile monstro bestial que Belle habeva cognoscite. Le malediction on esserea rumpite sol quando un juvene puera haberea volite sposar lo. Belle e le prince les viveva felicemente pro le resto del lor vita, insimul al patre de Belle, durante que le duo maligne sorores esseva transformate in statuas, usque a quando illas haberea regrettate le lor rancor.

Version de Villeneuve

Le version original de Villeneuve es multo plus extese de celle de Beaumont. De facto in le 400 paginas del libro, Villeneuve da numerose dettalios, que Beaumont omitte e que fundamentalmente reguarda le historias familiar sia de Belle que del prince. In iste version, Belle era le filia del rege del Insula Felice e de un bon Fee. Ma un striga maligne se era inamorate del monarcha e assì, imprisionate le matre del princessa, la maga decideva de eliminar anque le ultime obstaculo inter illa e le su amor. Pro isto motivo, le patre faceva celar le proprie filia, cercante de facer la passar per un del filias de un ric mercante, qui era morite. Le Prince, in vice, perdeva le patre quando era un puero e non poteva haber le amor materne, pois que le regina era ingagiate in un longe guerra per le defensa del regno e lassava le filio al curas de un maga; que tentava in tote le modos de seducer le juvene prince quando deveniva adulte, ma ille la refusava sempre, et era pro isto transformate in un horrende bestia. Quasi le medietate del libro de Villeneuve, narra le historia del guerras inter le maga e le regina e il ha un vision del castello multo plus obscur e magic, de celle traditional. Beaumont in vice decideva de omitter completemente le historia familiar e tragic, distaccante se ab le message que Villeneuve voleva dar al proprie historia: un aspere critica del societate del tempore, ubi le dominas il era constringite a sposar se per convenientia, con del maritos qui il era a vices pejor del Bestia. Eliminante tote le personages secundari, Beaumont adaptava, le historia, reducente lo a un simplicitate quasi archetypic e sequente le mesme schemas del numerose variantes precedente del fabula. Le version de Beaumont es celle que on considera traditional et es le plus diffundite e cognoscite. Tote le interpretationes, le adaptamentos e le versiones successive includite, Le belle e le bestia (Beauty and the Beast) le film a designos animate del 1991, producite per Walt Disney, on basa sur iste version e non sur celle original de Villeneuve.