Cinerella

Per Charles Perrault – Fratres Grimm.      Traduction in Interlingua per Franco Galizia

Cinerella,  es una fabula  popular,  narrate in centenas de versiones in tote le mundo, e face parte del hereditate cultural de numerose populos. In occidente le versiones plus note son celle per Giambattista Basile (La gatta Cenerentola, Le catta Cinerella), per Charles Perrault (Cendrillon)  e per le fratres Grimm (Aschenputtel); inter le versiones  moderne il ha, ultra que ballettos e operas lyric, anque celle narrate in le homonyme film de animation per  Walt Disney del 1950: Cinderella (Cinerella), le qual es basate sur le fabula per Charles Perrault.                                                                                                                                             
Cinerella e le Prince al ballo in le castello
Le versiones de Cinerella                                                                                    
"Cinerella" compare, in ultra 300 variantes, in numerose traditiones popular. Le version plus antique es jam presente in le tradition egyptian: Claudius Elianus, pro exemplo, reporta a nos  le Fortunate historia del etera Rodopi  in le Egypto del XXVIe. Dynastia. Nos non pote meraviliar se que anque iste fabula, como sovente succede, sia presente in traditiones popular anque multe distante e, apparentemente, non communicante inter lor. Nos le retrova in China in le historia de Yeh -Shen, narrate per Tuan Ch'ing-Shih.  Inter le elementos del fabula del version de Ch'ing-Shih il ha cello del pedes minute del protagonista, notorimente signo de nobilitate e distinction in le cultura chinese. De facto, le version chinese emphatisava le facto que Yen-Shen haberea "le pedes plus parve del regno". In le versiones occidental successive, que il ha perdite iste premissa, es pro isto assatis obscur le motivo per cuje le prince on expecta que un sol puera del regno sia in grado de portar le scarpetta retrovate. In alicun versiones non se tracta plus de un scarpetta, ma de un anello o un bracialetto.  In Italia le prime version scripte del fabula es cello de Giambattista Basile, publicate in le 1634 con le titulo: La gatta Cenerentola. Diverse es in vice le version de Charles Perrault,  del XVIIe. Seculo, ubi le scarpetta es de crystallo, isto es solmente in le version francese, isto esserea debite a un error de traduction: le scarpetta original era revestite de pilos (vaire) et era traducite con vitro (verre). Le version del fratres Grimm es del 1812  con le titulo de Aschenputtel, ubi Cinerella non ha le mesme dignitate regal del version de Perrault, ma es multo plus human. Anque le final es completemente diverse ab cello de Perrault, et le scarpetta es de auro.  Inter  le altere versiones on pote recordar in particular: Le vasetto magic (fabula persian), Vassilissa le belle (fabula russe), Peldecinere (fabula anglese). Le elementos variabile son numerose; on pote correctemente dicer que cata  gruppo social e cata populo il ha modificate alicun elementos del fabula, emphatisante alicun de illos et eliminante o modificante alteres in modo de reflecter le mesme situation general in contextos social e historic diverse. Le diffusion de iste fabula es tal que on pote collocar lo in le contexto del Mytho, e tentar de mitter lo in relation con archetypos psychologic e psychoanalytic.                                                                
Resumpto del Historia:
"Cinerella" es le historia de un bellissime juvene puera, orphan de ambes le genitores. Le su matre era morite ante, e le su patre alicun annos depost on sposava con un domina Lady Tremaine, anque illa vidua e con duo filias, habite del su precedente matrimonio, e pois anque ille moriva. Depost le morte del patre le puera esseva sclavisate per jelosia del su beltate, ab celle que era le uxor del patre e per le su filias. Illas la odiava assi tanto, al puncto de non clamar la plus con le su ver nomine, ma solmente con le supernomine "Cinerella" (per le cinere que pollueva le puera durante que illa nettava le camino e le marmitas que usava per cocinar le cibo al sororastras e al matrastra). Nonobstante sia constringite a laborar como un sclava in le su mesme casa, le puera deveni un juvene ancora plus belle, gentil e dulce e face amicitia con le animales del stabulo.  Le vita del juvene Cinerella cambia quando,  veni a saper le notitia,  que a Corte on habera  un ballo organisate per le Rege, durante le qual le Prince poterea seliger le su promisse sposa.  Al palatio royal intertanto, le Rege es angustiate proque le filio non ha le intention de sposar se. Determinate ad haber del nepotes ante de morir, ordina que cata juvene puera del regno pote participar al ballo. Quando le invitation al ballo arriva, anque Cinerella exprime con fortia le desiro de vader al ballo, le matrastra dice de esser de accordo, al su requesta, con grande stupor del filias, a condition que Cinerella termina tote le su labores de casa  e que trova qualcosa de adequate per vestir se.  Le plano del matrastra es de cargar de labor le puera, in modo que illa non habe le tempore de preparar se un belle habito. Naturalmente, le duo sororastras e le matrastra las participa al ballo e Cinerella es excludite. Le vespere Cinerella es sur le puncto de renunciar al su sperantia e al su sonios, quando appare in adjuta,  le su "Fee matrina"  la qual,  con le su magic virga,  face vestir le puera con un meraviliose habito principesc, con al pedes un par de scarpettas de crystallo, e pois le bon  Fee transforma un curcurbita in un carrossa, deinde transforma alicun animales del stabulo, in duo cavallos, in un cochiero e un valletto; assi illa resulta a  vader secretemente al ballo, malgrado le prohibition del matrastra.  Cinerella vade al ballo depost que le Fee matrina la ha advertite que le incantamento terminara  quando le horologio del turre battera le medienocte.  Al ballo intertanto, le Prince incontra enoiate cata puera, usque a quando, non vide Cinerella,  illa attrahe le su attention e assi illes balla sol, per tote le nocte, ultra que in le salon, anque per toto le parco del castello, usque a quando le horologio initia a sonar le medienocte. Ma Cinerella, inamorate, on oblida le tempore que passa: pois que le effecto del  incantamento es destinate a disparer a medienocte, illa debe assi fuger de cursa al sono del horologio, in direction del su carrossa e vader via ab le castello, ma in le fuga, perde un scarpetta de crystallo. Le Prince, ora inamorate, trova le scarpetta e proclama que sposarà solmente le puera  a cuje le scarpetta calcearà perfectemente.  Le matino sequente le Rege, felice per le filio qui habeva trovate un belle puera per sposa, al notitia del fuga del puera, ordina que le Granduce e alicun incargate del Prince, les vade  in cata casa del regno, pro facer provar a cata puera le scarpetta perdite, in modo de individuar le puera mysteriose.  Quando iste notitia attinge le casa de Cinerella, illa comprende con preoccupation, que le juvene del vespere  passate del qual illa se era jam inamorate il era le Prince, assi  initia a cantar soniante le cantion del ballo al palatio. Intertanto le Granduce e le altere incargates del Prince, les vade per tote le regno facente provar le scarpetta de crystallo a tote le pueras, includite le sorastras de Cinerella, le quales cerca de fraudar  le Granduce, ma le lor pedes son troppo grande.  Depost haber intuite que Cinerella es proprie le juvene puera qui ha ballate con le Prince, le matrastra la claude a clave in le su camera de lecto in modo de impedir a illa de provar le scarpetta. Ma durante que le incargate del rege le Granduce, face provar sin successo le scarpetta al filias de Lady Tremaine,  Cinerella es  liberate per le animales, e superveni un instante ante que le Granduce e le incargates del rege  vade via, e pete de provar anque illa, le scarpetta, ma Lady Tremaine face cader le valletto e le scarpetta de crystallo se frange, ma Cinerella, con grande horror del matrastra e alleviation del Granduce, monstra le altere scarpetta identic al prime. Le scarpetta de crystallo entra perfectemente in le pede del puera, demonstrante assi que illa era vermente le puera qui habeva ballate con le Prince le vespere antea.  Alicun dies depost,  gratias al adjuta del su bon  Fee matrina, Cinerella e le Prince les celebra le lor sponsalia, con grande felicitate del Rege e del Regina.
Usar in modo metaphoric le nomine "Cinerella"
Le fabula de Cinerella, es un historia extrememente commun in tote le nostre cultura europee. Le nomine "Cinerella" veni usate como supernomine con un surprendente varietate de significatos metaphoric derivante ab tante elementos del fabula. Con referentia al modo in cuje Cinerella appare in le prime parte del fabula, assi con "Cinerella" on pote intender un persona submissive, docile, humile, e constringite a un vita modeste; a vices, con un ulterior referentia al status de Cinerella ante del morte del matre, on se refere in vice a un persona que ha sempre vivite protecte e on trova a deber facer le contos con le dur realitate del fatigas quotidian. In le ambiente sportive, on utilisa le termino "Cinerella" pro indicar le equipa  ultime in classification.  Si in vice on se refere al final del fabula, le nomine "Cinerella" sovente indica un persona que se es inexpectatemente redimite ab un vita misere o modeste, per exemplo, personas inricchite se in modo improvise, o anque fortuite, como le vincitores de un lotteria (in le caso que on parla de homines, in le paises de lingua anglese on usa le expression cinderella man, devenite celebre anque per le historia del pugilista american James J. Braddock)  Plus specificatemente in relation al ballo e al habito, le figura de Cinerella veni utilisate per referer se a un certo stylo de habito de sposa,  e al idea commun a multe sposas que le habito "le transforma in princessa pro un jorno". Cinerella veni citate directemente o indirectemente anque per le publicitate de habitos numptial e de altere productos correlate al die del sposalias.
⦁ Adaptationes
⦁ Le fabula de Cinerella es assi commun in le nostre cultura, que de illo son essite  realisate decenas, de adaptationes. Ecce alicun exemplos:
⦁ Opera lyric
⦁ Cendrillon – Nicolas Isouard (1810).
⦁ La Cenerentola – Gioacchino Rossini (1817).
⦁ Cendrillon – Jules Massenet (1895).
⦁ Cendrillon – Pauline Viardot (1904).
⦁ La Cenicienta – Jorge Pena Hen (1966).
⦁ Balletto
⦁ Aschenbroedel – Johann Strauss junior.
⦁ Cinerella – Boris Vietinghoff-Scheel.
⦁ Cinerella – Sergej Sergeevic Prokofiev.
⦁ Theatro
⦁ La Gatta Cenerentola – (1976)  Roberto De Simone
         Cinema
⦁ Cinderella (1911),    George Nichols, con Florence La Badie.
⦁ Cinderella (1914),    James Kirkwood, con Mary Pickford.
⦁ Cinderella  (1937),   PierreCaron.
⦁ Cenerentola (1948), Fernando Cerchio.
⦁ Cinderella  (1950),  Walt Disney.