Le belle addormite

Per Charles Perrault – Fratres Grimm - Traduction in Interlingua per Franco Galizia

Le belle addormite in le bosco es un celebre fabula traditional europee. Es recordate supertoto in le version per Charles Perrault (in le Le contos de mama le Oca, 1697), in celle del fratres Grimm (in le Fabulas del focar, 1812) e per le celebre adaptamento cinematographic a designos animate per Walt Disney, Le belle addormite, (Sleeping Beauty), del 1959. Le fabula esseva traducite in multissime linguas; le version del fratres Grimm, il ha anque un traduction in Interlingua del 2007, per Sven Frank german, ex presidente del UMI, e per le optime traductor e autor italian Italo (Onofrio) Notarstefano, con le supervision del danese Thomas Breinstrup, Redactor del revista Panorama in Interlingua del UMI, con le titulo “Le Princessa dormiente”.

Le Prince con un basio evelia le Princessa dormiente

Fontes:

Le fabula de Le belle addormite in le bosco, propone le motivo fabulistic del somno innatural e prolongate a causa de un incantamento o de un malediction. Le thema del “lethargia” ha un historia multe antique, proque le ritual del somno ha sempre seducite le homines a causa del su similaritate con le morte. In le mythos del antique Grecos, de facto, Thanatos e Hypnos, le deos del Morte e celle del Somno, son fratres, ambes filios del Nocte. Como multe fabulas traditional, Le belle addormite existe in numerose variantes; le elementos exential del historia son assi diffundite que on pote considerar los un thema recurrente del folklore europee. Le version plus antique attestate (si on exclude le historia del Valkyria Brunhilde, le heroina addormite per Odin, como es narrate in le Edda, in le Saga del Volsungas, e in le Nibelungen Lied de origine ancora plus remote) es considerate le Roman de Perceforest, scripte in sex libros, per un anonyme autor que lo scribeva inter le 1320 e le 1340, e que diceva de haber traducite ab le greco un vetule manuscripto, le qual narrava le historia del Britannia ab le epocha pre-roman al etate christian. Le historia de Troylo e Zellandina es explicate in le antiquitate, «al tempore del guerra inter Grecos e Troyanos» dice le traductor, e on lo trova a conclusion del tertie libro. Le duo protagonistas, secundo le anonyme autor, esserea le ancestres de Lancelot del Laco, cavallero de Rege Arthur e del su amante le Regina Ginevra (Guinevere). Le Roman di Perceforest, dunque narra le historia del singular amor inter le princessa Zellandina, e Troylo. Ma le patre del princessa vole verificar le valor del juvene ante de dar a ille le filia in sposa. Assì, mitte le juvene Troylo al proba, e le confida un mission periculose, pro saper si ille es digne de su filia. Ma, quando ille es partite, Zellandina cade in un somno incantate, post haber jocate con un fuso e un filo de lino magic. Le patre, alora, la claude in un turre e la face deponer sur un lecto. Quando Troylo face retorno, veni a saper del “maladia” que ha colpate le su domina amate. Assì, con le adjuta de Venus e de Zephyiro, un demone, le juvene pote scalar le turre e, trovante se avante a ille sur le lecto, le belle Zellandina, in un profundissime somno, se univa a illa, stimulate ab Venus, e la face gravide durante le somno. Quando le infante nasce, son presente como obstetrices tres deas: Lucina (epitheto de Junon, que indicava le su rolo de protectrice del parturientes, que “da al luce” le filios), Themi, dea del Justitia, e Venus, divinitate del amor e del beltate, et essera le neonata a facer eveliar le matre, removente le filo de lino que causava le su somno, e al fin del historia Troylo sposa finalmente Zellandina. Le successive version es le novella: Sol, Luna e Thalia que on trova in le Pentameron per Giambattista Basile (1634), le prime historia que on pote definir lo un ver fabula. In le novella del Pentameron le somno non es fructo de un incantantion ma de un prophetia, le prince (como in le Perceforest) non basia le princessa ma face violentia sur de illa, et es un del duo filios fructos del acto sexual, a eveliar la. Nos non sape si Basile cognosceva le Perceforest o si haberea simplemente reprendite per le voce popular themas folkloric diffundite in Campania. In le su version, le castello del rege, con le su corte, es reducite a un modeste ferma, e le numero de vallettos e servitores es reducite a un secretario e un cocinero. Al version publicate in le Le contos de Mamma Oca per Charles Perrault, La belle au bois dormant, on debe le titulo con cuje hodie le fabula veni communemente indicate. Perrault, qui prendeva le thema ab Sol, Luna e Thalia, lo edulcorava notabilemente: habente dedicate le su fabulas a un dama e habente los publicate adressante se a un publico del alte burgesia, ille cercava de remover ab le fabula cata aspecto perturbante et emphatisar valores moral qual le patientia, le tolerantia e le passivitate del femina. Un version partialmente simile, in le prime parte, a celle de Perrault, on lo trova in le Kinder-und Hausmärchen del 1812 per le fratres Grimm, con le titulo Rosaspina. Le version del fratres Jacob e Wilhelm Grimm es simile a celle de Perrault sol usque al evelia del princessa; iste parte es anque celle plus note al publico moderne et es simile al version del film Disney. Un altere version proveni ab le antique Scandinavia. Le credentia in le Nornas, (Nornir) personification del fortia e le fide in le destino, esseva certemente assatis radicate in le mundo scandinave. In un saga le veneration pro iste figuras, es indicate inter le consuetude a cuje debe renunciar qui se converte al Christianismo. Pro le sustentores del nove religion, illas esseva sin dubita relegate inter le esseres demoniac e maligne. In le breve historia de Norna-Gestr illas son intendite como magas. Hic, on spiega proque Gestr esseva clamate Norna-Gestr. Ille mesme narra que al su nascentia le patre habeva invitate alicun feminas dotate de capacitate magic, le quales in cambio de donos, prediceva le futuro al personas. Quando ille era ancora in le cuna, il era venite le tres magas: Urd (le Passato), Verdandi (le Presente) e Skuld (le Futuro). Le prime duo las habeva preannunciate a ille un futuro felice, pois que ille esserea stato potente e dotate de multe qualitate. Le tertie, qui era le plus juvene, poc considerate e pro isto assatis irritate, habeva in vice predicite que le infante non esserea vivite a longe: le su vita esserea consumite rapidemente como le candela que ardeva in cello momento apud a ille. Un del nornas bon, habeva extinguite pro isto le candela e lo consignava al matre de Gestr, e injungeva a illa de non accender lo jammais. Illa teneva assi con sé ipse le candela, sapente de non accender lo, si voleva facer viver ancora le filio.

Resumpto del Historia

Olim in un regno lontan, le Rege e le Regina desiderava multo haber un infante, finalmente un die depost multe annos illes habeva un parve puera. Pro celebrar le nascentia del filia tanto desiderate, le soveranos, multe felice, invitava a un grande festa tote le amicos e il habeva un grande felicitate in le castello. Anque le fees del regno il era invitate pro facer a illa ab matrina e de esser propitie e benevolentes con le puera. Post le festa alora, tote le fees vadeva al camera del parve princessa. Cata uno del bon fees donava qualcosa al neonata: qui le beltate, qui le sagessa, qui le virtute, qui le ricchessa e qui le talento musical. Durante que le amabile fees exprimeva le lor desiros; le porta del camera se aperiva et entrava un fee prave e malitiose, qui critava contra le Rege qui habeva oblidate de invitar la; alora illa appoiate al cuna del puera, pro vindicar se del injuria subite dona al infante un malediction: "Quando al poner del sol del su dece-sexte anniversario illa on piccarà le digito con un fuso de un rota a filar e morirà!" (Striga Malefica in le version Walt Disney); “Le filia del rege a dece-cinque annos on piccarà con un fuso e caderà a terra morite.” (version del fratres Grimm). Depost haber dicite isto le fee prave e malefic dispareva in un nube de fumo. Le ultime bon fee, qui non habeva ancora exprimite le su dono, anque si non poteva annullar le incantamento, lo mitigava, transformante le condamna a morte in celle de 100 annos de somno. Pro impedir que le prophetia on compliva, le Rege faceva destruir tote le rotas a filar del su regno. Le annos passava e le princessa, cresceva e deveniva un belle juvene domina, e le malediction del malitiose fee esseva oblidate e al castello tote le habitantes viveva felice. Ma al etate de 15 annos, le juvene princessa vadeva sol in le castello, quando incontrava in un camera, un ancian femina qui moveva un estranie rota, que jammais le princessa habeva vidite antea, alora le su fato on compliva, illa prendite le fuso, se piccava un digito e cade a terra in un profunde somno, e le vetule femina dispareva; quando illa esseva trovate, il era ponite in le su lecto. Le bon fee, supervenite pro adjutar le princessa, diceva que le princessa poteva eveliar se sol con le basio de un prince, alora con le su virga magic, face addormir, insimul al princessa, le integre habitantes del castello con le Rege e le Regina e tote le personas e le animales, pro facer compania al princessa. Con le passar del tempore, circum le castello incantate cresceva un silva magic de rubos, tal de impedir a quicunque de penetrar in le silva. Depost exactemente 100 annos un juvene prince qui iva a chassa, incontra un vetule forestero, qui habeva ascoltate per le granpatre le historia del princessa dormiente, e del silva de rubos que circumfereva le castello. Le prince decideva de provar a penetrar trans le silva, per vider le belle princessa del legenda. Ma quando le prince on faceva in avante, miraculosemente le rubos se aperiva e ille non trovava spinas, ma flores bellissime que vadeva a retro al su passage e los faceva entrar in le castello. Le prince trova in un camera del palatio royal, le princessa dormiente, e se inamora de illa, e le su basio suave la evelia. Presto anque tote le personas e le animales del castello exiva del longe somno e le rege e le regina felicissime consentiva al matrimonio inter le prince e le princessa. Iste es le historia ab totes plus cognoscite, ma il ha un secunde parte del historia, que non compare in le version del fratres Grimm e in alteres successive: Le prince post haber sposate le princessa, il ha ab illa duo filios, un femina e un masculo, Aurora e Jorno. Ille totavia cela le su matrimonio e le su filios al matre, qui descendeva ab un familia de Ogros devoratores de infantes. Quando le ogressa discoperi le familia secrete del filio (ora devenite Rege), decide de exterminar les tote. Quando le Rege un die, partiva per un longe viage, le matre ogressa ordina al cocinero, que le su nepotes esseva servite per le cena. Le coco salva le infantes con un fraude, servente al patrona un agno in vice del puero e un capretta in vice del soror Aurora. Quando le deman le patrona pete que anque le princessa sia servite, ancora un vice le cocinero la fraude servente a illa un rostito de cervo. Discoperente al fin le fraude, le ogressa on prepara a occider le princessa e le su filios, facente les jectar in un fossa facite lo plenar de viperas e altere creaturas venenose; ma le improvise retorno del Rege, tamen, face fallir le su plano homicida. Le ogressa, discoperte, on suicida jectante se inter le viperas.

Nomine del princessa

Le protagonista cambia le su nomine secundo le version. In Le Sol, le Luna e Thalia, on clama Thalia (le Sol e le Luna son le su infantes). Perrault non dava un nomine a illa, definente la simplemente «le princesse». Clama in vice le su filia «Aurore». Piotr Ilic Tchaikovsky transfereva iste nomine ab le filia al matre e clama Aurora le princessa, como facerà pois in le su film Walt Disney (anque le musicas del film son trahite per le balletto de Tchaikovsky). In le version del fratres Grimm le princessa es in vice clamate Rosaspina (referite al arbustos de rubos spinose que circumfereva le castello, durante le su somno, e la faceva inattingibile); isto nomine tamen, le veni attribuite non per le su genitores, ma per le populo, quando, con le passar del annos, illa deveni un figura legendari. Anque isto supernomine serà utilisate in le film Disney, in le parte del film (inexistente in le fabula traditional) ubi Aurora es celate in le bosco per le fees.

Arte e varie adaptation

Sculptura

• Le belle addormite (Dornröschen), 1878, sculptura per Louis Sussmann-Hellborn.
  

Balletto

• Le belle addormite (Spjaščaja krasavica), 1890, choreographia per Marius Petipa sur le musicas per Piotr Ilic Tchaikovsky.
  

Opera

• Le belle addormite in le bosco, opera lyric italian del 1922, per le compositor Ottorino Respighi, sur le libretto de Gianni Bistolfi.