Le promisse sposos

Per Alessandro Manzoni. Traduction in Interlingua per Francesco Galizia.

« Cello ramo del laco de Como, que verte a mediedie, inter duo catenas non interrupte de montes, toto a sinos e a golfos, a secundo del salir e del reentrar de cellos, venas, quasi a un tracto, a restringer se, e a prender curso e figura de fluvio, inter un promontorio a dextra, e un ample costiera ab le altere parte; » (Le promisse sposos, incipit)

Alessandro Manzoni

Le promisse sposos es un celebre romance historic de Alessandro Manzoni, (.Milano, 7 martio 1785 – 22 maio 1873 ) scriptor, poeta e dramaturgo italian; le libro es reputate le plus famose e le plus legite inter cellos scripte in lingua italian. Precedite ab le Fermo e Lucia, que es considerate romance a parte, esseva imprimite in un prime version in le 1827 ; revidite supertoto in le linguage, esseva reimprimite in le version definitive inter le 1840 e le 1842. Le ambiente historic es le Lombardia inter le 1628 e le 1630, durante le domino espaniol, il era le prime exemplo de romance historic moderne del litteratura italian; le periodo historic era stato seligite ab Manzoni con le intention de alluder al dominio austriac sur le Italia del Nord. Celle que Manzoni vole describer es le societate italian de omne tempore, con tote le su defectos que etiam nunc mantene. Le romance on basa sur un rigorose recerca historic e le episodios del romance, como ad exemplo le historia del Monacha de Monza e le peste del 1629-1631, on funda totes su chronicas del epocha. Le Obra es considerate le plus representative del Resurgemento e del Romanticismo italian e un del maxime obras litterari italian; que habera influentia in le definition de un lingua national italian.

Fermo e Lucia: Le prime idea del romance es del 24 april 1821, quando Manzoni initiava a scriber le Fermo e Lucia, componente in circa un mense e medie le prime duo capitolos e le Introduction. Interrumpe tamen le labor pro dedicar se al completion del Adelchi, e al scriptura del ode Le cinque maio. Ab le april del 1822 le Fermo e Lucia era reprendite e terminate le 17 septembre 1823. Totevia, le Fermo e Lucia va considerate como obra autonome, que crea un texito verbal ric, ubi on tressa e on alterna tracias de lingua littirari, elementos dialectal, latinismos e parolas de linguas estranier. In le secunde Introduction, le autor definiva assi le lingua usate:

“un mixtura indigeste de phrases un poc lombarde, un poc toscane, un poc francese, un poc anque latin; de phrases que non appertine a necuno de iste categorias, ma son trahite per analogia e per extension o ab uno o ab altere de illos.”

Renzo e Lucia

Un secunde edition del obra, esseva publicate ab Manzoni in le 1827, con le titulo “Le promissos sposos, historia milanese del sec. XVII, discoperte e refacite ab Alessandro Manzoni”. Le structura plus equilibrate, le reduction del historia del Monacha de Monza, evitar le pictoresc e le tintas plus fusc a favor de un representation plus adherente al ver, son le characteres de iste que es in realitate un romance diverse ab Fermo e Lucia. Manzoni non era, totevia, satisfacte, poique le linguage del obra era ancora troppo ligate al su origine lombarde. In le mesme 1827 ille iva, dunque, a Florentia, per reaquar - como diceva - le pannos in Arno, e subjacer le su romance a un plus accurate revision linguistic, inspirate al dialecto florentin considerate lingua unificatrice. Inter le 1840 e le 1842, Manzoni publicava inde le tertie e ultime redation de “Le promissos sposos,” a cuje hodie on face referentia. Con adjungite, un novella del toto nove, “Historia del columna infame”, in cuje Manzoni reconstrue le climate de intollerantia e ferocitate del processos contra le unctores, al tempore del peste. Secundo un typic cliché del narration europee inter Septe-cento e Octo-cento le narrator initia ab un manuscripto anonyme del XVII seculo, que narra le historia de Renzo e Lucia. Le tòpos del transcription del historia narrate ab un texto permitte al autor de jocar sur le ambiguitate mesme, que sta al base del moderne romance realistico-borgese, un obra de phantasia que, sovente, non disdigna de propor se al su lectores como documento historic real. Le humiles e le Providentia: Le Promissos Sposos es un historia in cuje le humiles son le ver protagonistas. Lucia Mondella es un humile paisana, reservate e dotate de grande fide religiose. Renzo Tramaglino il ha le dotes de un homine del populo: bonitate, justitia, religiositate, liberalitate, ingenuitate. Circum al duo protagonistas, es presente un mundo de esseres simplice, paisanos, artisanes, barcheros, carretteros, sempre prompte al ben in le pensatas e in le obras. On, trova in le romance, le vita del village, con le su internos desolate e le campanias, ustionate ab le siccitate. Le intervention de Deo es vive in toto le romance, ma advertite con le fide simplice del humiles. Le obra de Dio on senti supertoto in le penas e in le tribulationes; isto es un presentia paterne, amorose e sever. Le Providentia, es intendite como un fiducia in Deo e in le su Gratia, e a confider se al Fide e al inseniamentos christian de fronte al adversitate del vita. In quanto romance historic e "social", illo delinea un quadro del hierarchias inter le classes social in le societate lombarde del Sex-cento e del lor activitate. Le autor scribe (cap. I): " Le clero veliava a sustener e a extender le su immunitate, le nobilitate le su privilegios, le militar le su exemptiones. Le mercantes, le artesanes il era inrolate in associationes de obreros e maestros, le jurisprudentes les formava un liga, le medicos un “corporation” Manzoni es attente a figuras del parve burgesia (mercantes e artesanes) e del stratos plus humiles del societate (paisanos e obreros). Le paisage: Manzoni es le poeta qui vide, le affinitate inter le anima e le mundo, narra del paisage familiar de Lombardia, con le su celo, le su montes, le su aquas, le su luce autumnal. Le paisage es inserite in le realitate historic et human del romance, es sempre incolor e triste, in harmonia con le tono del conto. Le aere del pais native circula in tote le capitolos, evocate ab le actiones del homines. Le attitute artistic de Manzoni es de qui revide le locos car del su infantia, a ille familiar e le reconstrue in tote le lor particulares. Le ambiente del romance es le Lombardia in un zona inter le ramo de Lecco del Laco de Como, le fluvio Adda, Monza, Milano e Bergamo.

Historia: Le romance initia, con un fiction littirari: le transcription de un manuscripto del Sex-cento, in le stylo altisonante e ampullose del lingua del tempore. Le protagonistas son Renzo Tramaglino e Lucia Mondella, duo juvene obreros texile qui les vive in un loco presso le laco de Como, al exito del fluvio Adda. Toto es prompte pro le matrimonio de Renzo e Lucia, quando un senior del loco, Don Rodrigo, face un sponsion con le cosino Actilio, que resulterà ad exercitar le jus primae noctis sur Lucia. Pro isto le parocho del pais, don Abbondio, incargate de celebrar le matrimonio, es menaciate durante le su solite promenada vesperal, ab duo “bravos” al servicio de don Rodrigo, dicente a ille “que iste matrimonio non se debe facer”. Plen de pavor, don Abbondio le die depost inventa del excusas a Renzo pro remandar le matrimonio, Renzo tamen, parlante con Perpetua, le domestica de don Abbondio, comprende que qualcosa non va e la constringe a revelar le veritate. Ille assi on consulta con Lucia e con su matre, Agnese, e insimul les decide de peter consilio a un avocato, dicte Azzecca-garbugli; ma iste, allontana le juvene. Assì le tres vade ab patre Christophoro, le lor "patre spiritual", cappuccino de un vicin convento; le fratre decide de affrontar don Rodrigo, ille vade al su palatio; e tenta de facer le receder ab le su proposito, ma es expellite ab don Rodrigo. Intertanto Agnese propone al duo promissos un matrimonio a surprisa, pronunciante avante al curato le phrases ritual al presentia de duo testes. Con reservas ab parte de Lucia, le plano es acceptate. Interim don Rodrigo medita le rapto de Lucia, e un vespera alicun “bravos” irrumpe in le casa del feminas, que tamen les trova vacue: Lucia, Agnese e Renzo son a casa de don Abbondio per tentar de deciper lo, ma le plano falle, e illes on debe refugiar se al convento presso Pescarenico ubi patre Christophoro expone a lor le su projectos: Renzo se refugiara presso le convento del cappuccinos a Milano ubi cercara patre Bonaventura, durante que Lucia trovara adjuta ab le patre guardiano del convento apud Monza. Le religiose ha jam scripte un littera per catauno del confratres e los consigna al tres. Secundo quanto patre Christophoro ha predisponite, Renzo, Lucia e Agnese les descende al ripas del Adda e vade a montar sur un parve barca. Pervenite a Monza, Lucia es accompaniate ab le patre guardiano al convento, ubi vive Gertrude, la "seniora", qui prende le juvene sub le su protection. Gertrude es filia de un prince de Monza de cuje le narrator, omitte le nomine, ille per conservar intacte le patrimonio del primogenito, on habeva decidite que illa esserea entrate in convento. Le education del puera era de convincer la que le su destino de monacha sia le melior. Devenite adolescente tamen, Gertrude comencia a dubitar de tal decision. Totevia, illa compli le varie passos pro devenir monacha. In convento es objecto del attention de Egidio, et habera un relation que liga le "infortunate", culpabile non minus que victima, in un vortice de mendacios , intimidationes, e complicitate, in le homicidio de un monacha qui menaciava de revelar le intriga. Le tumultos de Milano: Renzo, a Milano, non pote subito refugiarar se in le convento proque patre Bonaventura es in celle momento absente, remane inplicate in le tumultos pro le augmento del pan. Renzo on face trainar ab le folla e pronuncia un discurso in cuje critica le justitia, que sta sempre ab le parte del potentes. Renzo, fatigate, va in un taverna, ubi se inebria e adressa nove appellos al justitia al altere clientes. Le tavernero ante le face dormir e pois curre a denunciar le. Le matino postea Renzo es arrestate, ma ille resulta a fuger in le zona de Bergamo, in le Repubblica de Venetia, ab su cosino Bortolo, qui le da hospitalitate e le trova un labor. Iste capitulo es epic o heroicomic del imbroglios e del inversiones, un grande description del follia human, un vision de violentia e de stultessa. Al irrational motion del folla le singule personages on misce; le folla que ha perdite le ration crede de haber lo e se non lo habera, lo facera con le su manos. Renzo se insere mechanicamente in le massa critante e trova in le choro le su voce mille vice repetite. Le Innominato: Don Rodrigo pete adjuta al Innominato, potente e sanguinari senior, qui face raper Lucia per parte del Nibbio, su homine de fiducia, con le adjuta de Egidio e le complicitate de Gertrude, assi illa es portate al castello del Innominato. Lucia, supplica le Innominato de lassar la libere et exhorta ille a redimer se dicente que "Deo pote pardonar multe cosas pro un acto de misericordia". Le nocte que seque es per Lucia e per le Innominato multo intensive. La prime face un voto de castitate al Madonna perque la salva e inde renuncia al su amor pro Renzo. Le secunde passa un nocte horribile, plen de remorsos, e sta per occider se quando sape, quasi per voler divin, que le cardinal Federigo Borromeo es in visita pastoral in le pais; le matino va a parlar con le cardinal. Le colloquio, depost un crise de coscientia, confunde le Innominato, qui on converte e ingagiar se a cambiar vita e per prime cosa libera Lucia, qui es hospitate presso le casa de don Ferrante e domina Prassede, copula de amicos del cardinal Borromeo, qui reprocha don Abbondio per non haber celebrate le matrimonio. Durante le guerra de succession al ducato de Mantova, les descende in Italia le Lanzi (Landsknecht), mercenarios german, le quales mitte a saccheo le pais e les diffunde le peste. Don Abbondio, Perpetua et Agnese, les va in le castello del Innominato. Le peste: Con le Lanzi arriva le peste: les cade malade Renzo, qui se resana, e don Rodrigo, qui es traite e robate ab Griso, le capite del su “bravos” (qui, infectate ab le peste, non gauderà del fructos del su traition). Don Rodrigo es portate ab le monattos (empleatos al servicio sanitari) al Lazzaretto in medio al alteres malade. Renzo, resanate, retorna al pais per cercar Lucia, ma non la trova, e va a Milano, ubi apprende que illa es al Lazzaretto. Hic trova anque patre Christophoro, indomite in le servicio al malades, ben que signate ab le maladia, qui libera Lucia del voto e invita Renzo a pardonar don Rodrigo, nunc jam moribunde. In iste capitulo on parla anque de Cecilia, "de forsan novem annos", qui, morite, es deponite sur le carro del monattos ab le matre, qui le implora de non toccar le parve corpore composite con amor, e pete pois de retornar post a "prender anque me e non me sol" Le femina es presentate plen de dignitate human e de amor materne qui resulterà a commover anque le "ignobile monatto" qui voleva prender le puera. Le personage es describite unente copulas de terminos in antithesis connectite ab formas opposite e negative (cap. XXXIV): "un juventute avantiata ma non passate"; un beltate velate e offuscate, ma non guastate, ab un grande passion, e ab un languor mortal"; "le su passo era fatigate, ma non cadente". Conclusion: In fin le duo promissos on incontra in le Lazzaretto, ubi Renzo era ite al recerca de Lucia. Con le adjuta de patre Christophoro illes retorna al lor pais ubi don Abbondio consente a celebrar le nuptias. Totes vade in le provincia de Bergamo; Renzo acquire con le cosino un parve interprisa texile e Lucia, adjutate ab le matre, on occupa del filios. Il ha una prime filia de nomine Maria, como signo de gratitude al Madonna, e pois les habera alteres.