ALEXANDRO MAGNE

traduction in Interlingua per Francesco Galizia

Statua de Alexandro Magne

Alexandro Magne, ( Μέγας Ἀλέξανδρος, Mégas Aléxandros), o Alexandro III ( Ἀλέξανδρος Γ' ὁ Μακεδών, Aléxandros trίtos ho Makedόn); nascite a Pella, ecatombeone 21 julio 356 a. C. – Babylonia targelione – 13 junio 323 a. C., esseva rege de Macedonia ab le 336 a. C. post le morte de su patre Philippo II. Es cognoscite como Alexandro le Grande, le termino "magne" deriva ab le latino magnus que significa "grande", que in greco on traduce con mégas. Il es un del plus celebre conquisitores e strategas del historia. In sol dece-duo annos conquireva le Imperio Persian, ab le Asia Minor al Egypto usque al India. Le su victorias sur le campos de battalia, unite ab un diffusion universal del cultura grec con le integration de elementos cultural del populos conquirite, dava le initio al periodo Hellenistic del historia grec. Depost le su morte a Babylonia, le Imperio macedone era subdividite inter le generales (diadochos) que lo habeva accompaniate in le su expeditiones e on constituiva le regnos hellenistic, inter le qual cello antigonides in Macedonia, cello ptolemaic in Egypto, e cello del seleucides in Syria, Asia Minor e Babylonia.. Le successo extraordinari, jam durante le su vita, ma anque plus post le su morte, inspirava un tradition litterari in cuje ille appare como un heroe mythologic, simile ad Achilles, de cuje vantava le descendentia.

Alexando durante le battalia de Isso (Museo Archeologic National de Napoli)

Biographia: Alexandro era filio del rege Philippo II de Macedonia e de Olympias, princessa de Epiro; secundo le legenda, ab parte del patre descendeva ab Heracles, e del matre ab Achilles. Alexandro credeva a iste genealogia, tanto que on comportava como descendente directe sia de Heracles que de Achilles. Al epocha del nascentia de Alexandro, sia le Macedonia que le Epiro il era reputate statos semi-barbares, al peripheria septentrional del mundo grec. Le su genitores voleva dar al filio un education grec e, post Lisimacho de Acarnania, seligeva como su maestro, inter le 343 e le 341 a. C. le philosopho grec Aristoteles; qui inseniava a ille le scientia, le medicina, le arte e le lingua grec, preparante per ille un edition special del Iliades e le restava ligate, como amico e confidente, per tote le vita. Nos non sape usque a que puncto le inseniamento philosophic de Aristoteles influeva sur le pensata del prince. On narra que le juvene Alexandro, al etate de dece-duo annos, resultava a domare ab sol le cavallo Bucephalo. Le animal era comprate ab un amico del patre, le general Demeratho e donate a Philippo, le qual lo donava al filio, Alexandro, habente notate que le cavallo era espaventate del proprie umbra, lo mitteva con le muso in direction del sol ante de montar in cruppa; ab alora le cavallo non se lassava plus montar ab necun altere homine si non esseva Alexandro. Bucephalo accompaniava per quasi vinti annos le su patrono e iste ligamine era interrupte ab le morte del cavallo. In le 340 a. C., a sol dece-sex annos, durante un expedition del patre in Thracia, le era confidite le regentia in Macedonia. Le su energias esseva pois ingagiate in un campania contra un tribo de Thracia, e occupava le lor capital, que clamera pois Alexandropolis. In le anno 338 a. C. Alexandro guidava le cavalleria macedone in le battalia de Cheronea, contra le polis grec de Thebe. In le 336 a. C. Philippo era assassinate ad Aege, ab Pausania un officero del su guarda. Depost le morte del patre, Alexandro, al etate de vinti annos, era acclamate rege ab le exercito. Consolidate le su poter in Macedonia initiava ad expander le proprie autoritate in Grecia. Ab le consilio anphitionic, reunite per le occasion al Thermopiles, era eligite hegemón de Grecia, carga que era jam de su patre. Alexandro initiava, in le primavera del 335 a. C. un campania contra le tribos de Thracia, con 25.000 soldatos e 5.000 cavalleros e le vinceva. Alora le truppas del regno illyric de Dardania, attaccava in Macedonia, et expugnava Pelion, le rege macedone con le phalange, de 120 filas, liberava le citate. Depost le victoria in Thracia, on habeva un nove rebellion del πόλεις (poleis) grec. Con un marcha de 200 kilometros, in dece-quatro dies, le rege perveniva a Thebe, e lo destrueva al solo, salvava sol le templos e le casa del poeta Pindaro, assi ille submitteva tote le citate grec, eccepte Sparta. Conquesta del Imperio persian: In le primavera del 334 a. C. Alexandro, post haber consolidate le su position in Grecia, era proclamate cammandante del fortias unite contra le Persia. Le rege lassate Antipatros como su representante in patria, iva in Asia Minor con un exercito de circa 40.000 homines, de cuje 32.000 soldatos, 5.000 cavalleros e 1.800 hetaîroi ("cameradas" del rege), al commando de Parmeniones. Le nucleo principal era formate ab le exercito macedone, reinfortiate ab soldatos grec. Depost vinte dies, perveniva al Hellesponto, hic arrivava un flotta de 160 naves alliate con le qual attingeva le ripa opposite. Le general grec Memnon de Rhodos, qui habeva sposate un domina persian, reuniva ultra le armea persian anque 20.000 mercenarios grec. In le mense de maio, presso le fluvio Granico, apud al sito del legendari Troia, eveniva le battalia. Le cavalleria al commando de Alexandro, cargava le armea persian e pois le phalange poneva fin al battalia. Post le battalia le rege inviava 300 armaturas ad Athenas con un message: «Alexandro, filio de Philippo, e le Grecos, eccepte le Spartanos, nos dedica iste spolias levate al barbaros qui vive in Asia». Le armaturas on refereva al 300 guerreros spartan que in le 480 a. C. les moriva con le rege Leonidas al passo del Thermopiles. Durante le avantiata on trovava sol le citate de Mileto que le opponeva resistentia. In vice le citates de Sardis et Epheso recipeva Alexandro como un amico e liberator. Totes le πόλεις (poleis) del costa entrava a facer parte del Liga Hellenic de Corintho. Alexandro continuava le su marcha a transverso le costa in Lycia, Pamphylia, e Pisidia. Quando era in fronte ad Halicarnasso, ubi on era refugiate Memnon, le resistentia non durava duo menses, e le general inemico fugeva sur le insula de Cos, ubi ille cadiva malade e moriva. Intertanto le rege macedone perveniva al antique capital de Phrygia, Gordio, ubi eveniva le episodio del nodo gordian, un ancian carro, le cuje jugo era fixate ab un nodo inextricabile e que un oraculo habeva promisse le dominio del Asia a qui resultava a disfacer lo. Le rege macedone, resolveva le problema extrahente le spada e trenchava le nodo con un colpo nette. Ab Gordio, in le maio del 333 a. C., Alexandro partiva e in le junio sequente entrava a Tarso in Cilicia. Interea le rege de Persia Dario III, iva a Isso, in le plana clause inter le montes del Tauro, le mar e le fluvio Pinaros, ubi era le su armea con 80.000 soldatos, 30.000 cavalleros e 30.000 mercenarios grec. Dario occupava le centro, sur un carro con 3.000 homines del su guarda. Le battalia initiava le 1 novembre, Alexandro guidava directemente le carga del cavalleria, e attingeva le soverano persian cercante de colpar lo, con un lancea, Dario alora decideva de retirar se, lassava le carro e se dava al fuga sur un cavallo. Le battalia on concludeva con un disfacta del Persianos, inter le qual on contava ultra 110.000 mortos. Il era capturate, ultra a un grande butino, anque alicun familiares de Dario: le matre, le sposa e le duo filias. Le Grande Rege perdeva assi le su melior soldatos e le proprie prestigio de conductor, destruite ab le su fuga avante le inemico. Intertanto, Parmeniones iva a Damasco in Syria, ubi percipeva 2.600 talentos e 500 libras de argento, ultra a un scrinio in cuje Alexandro poneva le su copia del Iliade e Barsine, vidua de Memnon, qui essera una del concubinas del rege macedone, de cuje habera un filio, Heracles. Alexandro pois vadeva al costa del Phenicia, pro eliminar le ultime bases del flotta persian, ille submitteva sin combatter Arado, Byblos e Sidon, solmente Tyro opponeva resistentia, a Sidon, on reuniva un flotta de 224 naves, le assedio, durava septe menses (februario - augusto del 332).

Imperio de Alexandro

Le conquesta de Egypto: Depost Tyro, le rege in Palestina occupava Ashod, Jerusalem e le fortalessa de Gaza. Le novembre del mesme anno Alexandro superate in tres dies le deserto del Sinai e le laco Serbonide, arrivava in Egypto et era recepite como liberator et esseva consacrate Pharaon. Pro governar le pais nominava duo nomarchos, Doloaspi e Petisi, e per administrator un greco, Cleomenes de Naucratis. Alexandro demonstrava grande respecto pro le deos egyptian e un profunde devotion per Ramses II, su mytho e icon; a Memphis faceva un sacrificio al bove Api, habente assi le fiducia del sacerdotes egyptian e del populo. Al initio del 331 a.C., Alexandro decideva de edificar un grande citate; e de construir lo in le region del Delta del Nilo sur un stricte lingua de terra inter le palude Mareotide e le mar. Le citate esseva clamate Alexandria de Egypto. Alexandro visitava le sanctuario del oraculo de Ammon, in le oasis de Siwah, que on travava in le deserto libyc. Ille faceva iste viage proque lo habeva complite anque le mythic heroes Perseo et Heracles; in celle occasion le oraculo compliva un error de pronuncia dicente «paidios» (filio de Zeus) in vice de «paidion» (filio), e assi on institueva un culto divin sur le persona de Alexandro. Battalia de Gaugamela (331 a.C.) e fin de Dario III: In le primavera del 331 a. C. Alexandro reprendeva le marcha verso oriente ubi Dario habeva reunite un nove grande armea in le planas del Assiria. Le contacto con le armea guidate ab le general Mazeo, eveniva al alba del 1 octobre, presso le village de Gaugamela, apud le ruinas de Ninive. Alexandro, habeva sol 30.000 soldatos e 3.000 cavalleros contra le armea de Dario, que habeva circa 500.000 soldatos e 45.000 cavalleros, con 200 carros e 15 elephantes. Contra tal armea Alexandro habeva solmente le phalange, le cavalleros e 2.000 archeros. Le latere sinistre, confidite a Parmeniones era quasi unite al heteroi. Le homines del latere dextere, les era al commando de Philotas, filio de Parmeniones, le altere su filio, Nichanore, on trovava al centro. La victoria era decise ab le cavalleria, guidate ab Alexandro, con un attacco directe contra le rege inemico: le rege macedone occideva le cochiero de Dario, le soverano persian, sin le carro, fugeva de novo. Al fin de octobre Alexandro entrava in Babylonia. Hic le rege macedone reposava cinque septimanas e poteva observar le jardines pensile construite ab Nabuchodonosor. Quindi pois iva a Susa, hic ille trovava diverse obras de arte subtrahite ab Xerxes in Grecia in le 480 a. C., que inviava ad Athenas. A Susa Alexandro lassava le familia de Dario, e partiva a decembre, contra Ariobarzan, governator del Perside, ille in cinque dies attingeva le montanias del Zagros, e ibi le governator trovava le morte. A januario del anno 330 a. C. Alexandro entrava a Persepolis, capital del Imperio. Le rege inemico habeva intertanto trovate refugio a Ecbatana, ubi era attingite ab le su commandantes. Intertanto in Grecia, Antipatros vinceva in le battalia de Megalopolis (autumno 331 a. C.), le rege spartan Agide III, eliminante assi le ultime opposition al dominio macedone. Le maio del 330 a. C. Alexandro lassava Persepolis e marchava verso Ecbatana. Le rege macedone quando perveniva al passo del Portas Caspie, esseva informate de un revolta del generales Bessos, Barsaente e Nabarzane contra le proprie rege, qui era arrestate. Alexandro seligeva 500 hoplites, a cavallo, e galopava in le nocte, verso le loco ubi era Dario, alora, Barsaente e Nabarzane, les occideva le prisionero e fugeva. Alexandro non faceva in tempore a vider in vita le su rival, le conquisitor macedone, post haber coperite le cadavere con le su mantello, lo portava a retro e lo faceva sepelir con honor in le tumbas real. Ad Ecbàtana, Alexandro recrutava in le su exercito le fratre de Dario, Exatres. Intertanto Bessos on proclamava rege de Persia con le nomine de Artaxerxes V e fugeva in Hyrcania. Alexandro alora iva contra Satibarzane; arrivate in Bactriana, le satrapo, se rendeva et era salvate, Alexandro pois iva verso le Arachosia, in Drangiana, hic le satrapo Barsaente capturate ab le su alliatos, esseva consignate al rege macedone; e condemnate a morte pro le homicidio de Dario. Anque Bessos, era traite e consignate a Ptolomeo in le anno 329 a. C. e un corte de justitia persian lo declarava culpabile de traition, et era justitiate ad Ecbàtana. Intertanto Spitamene, le ultime adversario sue, era traite anque ille, et era occise; Alexandro faceva sposar le filia con le general Seleuco. Expedition in India: Alexandro, in le region de Sogdiana, fundava un altere Alexandria, que clamava Eschate (Ultime). A Samarcanda in Bactriana, sposava Roxane, filia de Ossiarte satrapo del region. Como continuator del dynastia achemenides, Alexandro soniava un imperio universal. Depost haber preparate un nove exercito, con soldatos in gran parte asiatic (sol le officeros e le commandantes era tote grecos o macedones), in le primavera del 326 a. C. vadeva in oriente usque le fluvio Indo. In le battalia de Idaspe vinceva le rege indian Paurava, e fundava duo citate, Nicaea e Bucephala, iste ultime in honor del su cavallo Bucephalo, morite durante le battalia. Alexandro sequeva inde le valle del Indo usque al mar, longe le costa de Gedrosia, e inviava le flotta, al commando de Nearchos, ad explorar le costa del Golfo Persic usque al delta del Tigris. 

Le division del Imperio de Alexandre

Le ultime periodo de regno e morte. Alexandro tornava novemente a Susa, in le 324 a. C. per prosequer in le su projecto de union inter Grecos e Persianos, le rege invitava octanta ufficeros del su exercito al nuptias con nobile dominas persian e alteres dece-mille veteranos macedone se sposava con dominas del region. Ille mesme sposava Statira, filia de Dario III. Durante le hiberno le rege on retirava ad Ecbatana sequente le usantia del corte persian. In le primavera del 323a. C. a Babylonia esseva colpite ab un maladia que lo portava al morte. Le su heredes era le duo filios: Heracles, nascite in le 327 a. C. ab Barzine (filia del satrapo Artabazus de Phrygia) e Alexandro IV, nascite alicun menses antea ab Roxane; iste ultime, per le exercito vadeva al throno de Macedonia.