Romeo e Julietta

Per William Shakespeare - Traduction in Interlingua per Franco Galizia

Romeo e Julietta (The Most Excellent and Lamentable Tragedy of Romeo and Juliet), es un tragedia per William Shakespeare, componite inter le 1594 e le 1596, et es inter le su plus famose e representate, ultra que un del historias de amor plus popular al mundo; que il ha assumite in le tempore un valor symbolic, e devenite le archetypo del amor perfecte, ma adversate per le familias e le societate. Numerose son le reduction musical e theatral (per exemplo: le poema symphonic per Cajkovskij, le balletto per Prokof'ev, le operas lyric per Gounod, per Bellini e le musical american West Side Story) e cinematographic (inter le plus popular celle sub le direction de Zeffirelli).

Personages:

Escalo, prince de Verona.
Le Conte Paride, juvene nobilhomine, parente del prince.
Montecchi, patriarcha del familia.
Madonna Montecchi, uxor de Montecchi e matre de Romeo.
Romeo, filio de Montecchi.
Capuleti, patriarcha del familia.
Madonna Capuleti uxor de Capuleti e matre de Julietta.
Julietta, filia de Capuleti.
Le Nutrice de Julietta.
Mercutio, parente del prince e amico de Romeo.
Benvolio, nepote de Montecchi, cosino de Romeo.
Tebaldo, nepote de Madonna Capuleti.
Baldassarre, servitor de Romeo.
Abraham, servitor del familia Montecchi.
Samson, Gregorio e Antonio, servitores de casa Capuleti.

Fratre Lorenzo e Fratre Johannes, patres franciscan.

Resumpto del historia

In le prologo, le choro narra como duo nobile familias de Verona, le Montecchi e le Capuleti, son per generationes inemicos, e que ab le duo patriarchas adversarios descende un copula de amantes, nascite sub un stella maligne, a cuje le lor tragic suicidio facera poner fin al conflicto.
Le prime acto (componite ab cinque scenas), comencia con un rixa de strata inter le servitores del duo familias (Gregorio, Samson, Abraham e Benvolio), interrumpite ab Escalo, Prince de Verona, le qual annuncia a illes que, in caso de ulterior combattos, le capites del duo familias sera considerate responsabile e pagara con le vita; inde face dispersar le turba. Le Conte Paride, un juvene nobile, il ha rogate al Capuleti de dar a ille in sposa le filia Julietta, de poco minus quattuordece annos. Capuleti invita ille ad attender, proque considera le filia ancora troppo juvene, ma al insistentia de Paride, permitte a ille de facer le corte a illa e de attirar le su attention durante le ballo in mascara del jorno sequente. Anque le matre de Julietta cerca de convincer la ad acceptar le proposta de Paride; iste scena, introduce le Nutrice de Julietta, le elemento comic del drama. Le juvene filio de Montecchi, Romeo de dece-sex annos, es inamorate de Rosalina, un juvene del familia Capuleti (personage que non compare jammais), la qual, per un voto de puressa e castitate, non vole corresponder al attention de Romeo. Mercutio (amico de Romeo e familiar del Prince) e Benvolio (cosino de Romeo) les cerca in van de distraher Romeo ab le su melancholia, pro isto les decide de vader mascarate al casa de Capuleti con Romeo, pro diverter se e oblidar le delusion. Romeo, qui spera de vider Rosalina al ballo, incontra in vice Julietta. Le duo pueros se excambia poc parolas, ma sufficiente a facer les inamorar le uno del altere e a basiar se. Ante que le ballo termina, le Nutrice revela a Julietta le nomine del juvene Montecchi e Romeo apprende que le puera es le filia de Capuleti.  
Le secunde acto (componite ab sex scenas), initia quando Romeo on congeda ab le su amicos e, riscante le vita, remane sol in le jardin del Capuleti depost le fin del festa. Durante le famose scena del balcon, le duo pueros se declarava le lor amor e les decide assi de sposar se in secreto. Le jorno sequente, con le adjuta del Nutrice, le franciscan Fratre Lorenzo univa in matrimonio Romeo e Julietta, sperante que le lor union pote portar pace inter le respective familias.  
In le tertie acto (componite ab cinque scenas), tote le cosas vadeva mal quando Tebaldo, cosino de Julietta e de temperamento irose, incontra Romeo e cerca de provocar un duello con ille. Romeo refusa de combatter contra Tebaldo, que ora es anque un sue cosino, ma Mercutio (qui ignora isto) accepta le defia. Tentante de separar les, Romeo sin voler lo, permitte a Tebaldo de ferir Mercutio, qui mori. Romeo, per le ira, occide Tebaldo per vindicar le morte del amico. Intertanto perveni le Prince Escalo, le qual roga qui haberea provocate le mortal rixa e Benvolio narra de como Romeo habe tentate in van de placar le offensas e le vexation de Tebaldo. Domina Capuleti mitte in dubita tamen, tal conto pois que facite ab un Montecchi. Le Prince alora condamna Romeo solmente al exilio, proque Mercutio era sue familiar e Romeo il ha agite per vindicar lo. Assi Romeo deberà lassar le citate ante del alba del jorno sequente, non plus tarde del cambio del guardia, alteremente serà condamnate a morte. Julietta apprende intertanto per le su Nutrice del morte de Tebaldo (sue cosino) e del banno per Romeo e, desperate, roga al Nutrice de trovar Romeo, e de portar a ille le su anello e de incontrar la per le ultime adieu. Le Nutrice inde on reca ab fratre Lorenzo, ubi Romeo il ha trovate refugio e insimul les concorda de facer incontrar le duo sposos. Intertanto le Conte Paride incontra le familia Capuleti per rogar del nuptias con Julietta e illes decide de fixar le data per le jovedì sequente, per sollevar le moral al filia credente que illa on desperava in lacrimas per le morte de Tebaldo. Le duo sposos pote assi passar insimul un unic nocte de amor. Al alba, eveliate per le canto del alauda, messagera del mateno (que illes volerea que esseva le canto nocturne del rossiniolo), illes se separava, e Romeo fuge a Mantova. Le matino postea Julietta apprende per le su genitores del data del nuptias con Paride e, al su refusa, veni verbalmente aggredite per le patre, que menacia de dishereditar la e chassar la ab le su casa. Julietta roga in van conforto al su Nutrice e pois, fingente un repententia, manda iste a rogar al su parentes le permisso de vader a confessar se con fratre Lorenzo, per expiar le torto facite al su familia con le su refusa. Le quarte acto (componite ab cinque scenas), initia con un colloquio inter fratre Lorenzo e Paride, qui le annuncia le matrimonio con Julietta per jovedì. Poco depost perveni le puera, que on trova de fronte al Conte e per congedar lo es constringite a facer se basiar. Exite Paride illa on adressa desperate a Fratre Lorenzo, le religiose experte in herbas medicamental, excogita un solution al drama e consigna a Julietta un potion-somnifero que la portarà a uno stato de morte apparente sol per quarantaduo horas, in realitate un somno profunde con relentamento del pulsation cardiac (imperceptibile), per non sposar Paride e fugir. Intertanto le Fratre manda a Mantova le su fidate assistente, Fratre Johannes, a informar Romeo proque ille pote attinger la al su evelio e fugir ab Verona. Retornate a casa, Julietta, finge le proprie approvation al nuptias e venite le nocte, bibe le potion e on addormi in un profunde somno. Al mateno le Nutrice nota perturbate le "morte" de Julietta. Le juvene veni sepulte in le tumba de familia ubi reposa anque Tebaldo. In le quinte acto (componite ab tres scenas), Romeo veni a saper per le su servitor Baldassare (qui ha assistite al funerales de Julietta sin saper del retroscena) del morte del su sposa. Romeo desperate on procura un veneno (arsenico) con le intention de retornar a Verona, a salutar per le ultime vice le su sposa e levar se le vita. Intertanto fratre Lorenzo apprende ab fratre Johannes que non ha potite consignar a Romeo le message, pois que Mantova es sub quarantena per le peste. Romeo attinge rapidemente Verona e in secreto entra in le crypta del familia Capuleti, ordinante pois al servitor Baldassare de vader via e lassar lo sol, determinate a unir se a Julietta in le morte. Hic, tamen, trova Paride, anque ille in lucto venite a plorar le morte de Julietta. Paride recognosce Romeo e volerea arrestar lo, nasce assi un duello in le qual Paride remane occise. Le page de Paride (que era remanite foras de guardia) curre a clamar le guardias, durante que Romeo, depost haber guardate teneremente Julietta un ultime vice, on invenena pronunciante le famose phrase: «E assì con un basio io mori». Intertanto arriva fratre Lorenzo, qui incontra Baldassare e apprende que Romeo es jam ab medie hora in le crypta. Le fratre, comprende que qualcosa de fatal sta per evenir e curre inquiete in le crypta, ubi vide le corpores exanime de Paride e Romeo. Julietta intertanto on evelia, le fratre cerca in un prime momento de celar a illa le veritate ma pois dice: "Un potere plus grande, a cuje nos non pote opponer se, ha frustrate le nostre planos", sentente inde del voces que se avvicina supplica Julietta de vader via, ma al refusa de illa, fuge espaventate. Julietta al vista de Paride e Romeo morite apud a illa, on occide transfigente se con le pugnal de Romeo, per unir se a ille in le morte. In le scena final, le duo familias e le Prince Escalo les vade al tumba, ubi Fratre Lorenzo revela a illes le amor e le matrimonio secrete de Romeo e Julietta. Le duo familias, como anticipate in le prologo, se los concilia e les pone fin al lor sanguinose disputas, ma le Prince les maledice per le lor odio, que ha causate le morte del lor filios. Le Prince on allontana pronunciante le ultime phrase del tragedia: «Un triste pace porta con se ipse iste matino: le sol, affligite, non monstrerà le su visage. Nos vade a parlar ancora de iste triste evento. Alicun habera le pardono, alteres un punition. Que jammais esseva un historia assì plen de dolor como iste de Julietta e del su Romeo.»

Romeo e Julietta in le litteratura italian Le nomines del duo familias in lucta il era jam note in le Tres-cento, inserite ab Dante in le su Comedia (precisemente in le canto VI del Purgatorio, versos 105-106-107):

«Veni a vider Montecchi e Cappelletti,

Monaldi e Filippeschi, homines sin cura:

illes jam triste, e iste con suspecte!»

Solmente le Montecchi son originari de Verona, le Capuleti (que in realitate se clamava Cappelletti) proveniva in vice ab Brescia, anque si illes se trovava a Verona usque al annos del permanentia de Dante; in le actual casa de Julietta, ubi, le lor presentia es testimoniate ab le insigna nobilari sur le clave de volta del arco de entrata al corte del edificio. Non se sape de luctas inter le Montecchi e Cappelletti. Le notitias sur le Montecchi veni depost que illes esseva bannite ab le citate, per le Senior de Verona, Cangrande della Scala, depost que illes habeva tentate un complot contra de ille. Le contexto historic in Dante non face referentia al historia del amor contrastate inter le amantes de iste familias, ma parla del duo familias, commiserante los, pois que il era familias «jam triste». Luigi da Porto in le su Historia novemente retrovate de duo nobile amantes, publicate in le 1530 circa, da al historia multo del su forma moderne, renominante le juvenes Romeus e Julietta e transportante le action ab Siena a Verona, al epocha de Bartholomeo della Scala, in le 1301-1304. Da Porto presenta le su novella como historicamente ver e in le narration son jam presente elementos clave como: personages correspondente a celle de Shakespeare (Mercutio, Tebaldo e Paride), le rixa, le morte de un cosino del amate per parte de Romeo, le banno ab le citate de iste ultime, e le tragic fin de ambes in cuje Romeo prende un veneno e Julietta on transfige con un pugnal. Da Porto trovava forsan inspiration ab le vision del duo roccas a Montecchio Maggiore, que los appare contraponite inter illos. In ultra le su conto sembla reflecter se historias autobiographic, como le su amor con Lucina Savorgnan, in le contexto del luctas inter familias nobile in Friuli.