Le Origini dell'Italiano

Le origine del italiano

Le latino presente in un prime momento in un zona del Latio, se ha ampliate postea in modo enorme in tote le mundo antique gratias al conquestas de grande parte de Europa e del bassino del Mediterraneo per le romanos. Le uso del latino como lingua vive e parlate initia probabilemente in le VIII seculo a. Ch., ma on ha un varie documentation scripte solmente a initiar del III seculo a. Ch. Con le invasiones barbaric termina le uso del latino in un periodo continite infra le 600 e le 800 p. Ch quando se affirma le linguas romance in le nove territorios. Le linguas neolatin son le resulatato final de un longe processo de evolution e de differentiation del latino.  Al origine del linguas romance il non ha le latino classic, lingua del litteratura e del schola; un lingua multo fixe e intendite a retener in le curso del seculos le mesme formas grammatical, lexical e stilistic. Al origine del varie linguas neolatin (francese, espaniol, catalano, portugese, galiciano, occitano, rethoromaniano, sardo, romaniano, e inde del italiano) il ha le latino vulgar. Iste adjectivo forsan pote provocar un miscomprension; il serea melio parlar de un latino parlate o de un latino commun. Il non se tracta solmente de un lingua parlate per le stratos le plus basse del population, ma de un lingua parlate per totos, con multe diversitates e nuances gratias al diverse provenientia del classes social del parlantes. Un lingua que a differentia del latino classic se ha mutate in le tempore e in le spatio insimul al developpamento del societate que lo ha parlate. Inter latino classic e latino vulgar existe alicun differentias que reguarda le phonologia, le morphologia, le syntaxe e le lessico, ma il non se tracta de duo linguas differente, illos son duo aspectos del mesme lingua. Le differentias que occurre hodie inter le italiano litterari e le italiano parlate son forsan minor, ma comparabile con illos que distingue le latino classic de latino vulgar. Le italiano es dunque remanite, phoneticamente, multo proxime al latino: isto permitte de attinger continuemente, per via culte, al patrimonio lexical latin, sin haber considerabile differentias in comparation al terminos hereditate. Al latino, le italiano continua a conformar se etiam in le syntaxe, in le qual le perspectiva del verbos non es simplificate como in le altere linguas romance e ubi le ordine del parolas non es submittite a normas rigorose. Il non ha habite assi, un fractura inter le lingua antique e moderne que il ha in le francese e le espaniol con le humanismo.

Le phonologia del latino vulgar

In le latino classic habeva un grande importantia le quantitate del vocales que se divideva in vocales breve e vocales longe. Le longes habeva un durata duple respecto al primes. In le latino parlate le differentia inter vocales breve e vocales longe ha essite substituite per un altere differentia. Le breves era pronunciate aperte, in vice le longes era pronunciate clause. Le differentia de quantitate ha essite substituite con un differentia de tonalitate. Le parolas del latino vulgar e inde del italiano habeva como puncto de comenciamento le accusativo e non le nominativo. Un altere importante innovation es le reduction del diphtongos AE e AU que deveni E e O, per exemplo: rosae > rose; auru(m) > oro. Un del plus importante phenomenos inter le consonantes es le palatalisation, i.e le nascentia de consonantes palatal que non existeva in le latino classic. Ante al vocales I e E le consonantes velar del latino classic / k / e / g / se palatalisa e deveni le / tch / e / dj /.

Per exemplo:

cera(m)	>	cera		gelu	>	gelo
'kera	>	tchera		'gelu	>	djelo

In le mesme maniera le nexo latin -TI-, -GN-, e -LI- se palatalisa e deveni le italiano -ZZ- (vitium > vezzo), -GN- (lignu(m) > legno), -GL(I)- (filiu(m) > figlio).
Ultra al -M final, dispare etiam le -S e le -T final. In alicun linguas romance e super toto in le parte occidental le -S final remane e indica le plural in espaniol, portugese, francese, etc.
Il ha altere phenomenos del vocales:

• Le -B- intervocalic deveni -V-: habere > avere;
• le nexo -CT- deveni -TT- : octo > otto;
• le nexo -PT- deveni -TT-: septe(m) > sette;
• le nexos consonante + L muta developpante le semivocal / j /: flore(m) > fiore; planu(m)> piano; clave(m) > chiave. 

Le morphologia del latino vulgar

In le latino vulgar dispare tosto le genere neutre e il ha le collapso del declinationes e le verbos irregular. Le substantivos del quinte declination passa al primo: facies > *facia >faccia / (ia) facie, visage; le substantivos del quarte declination al secundo: fructus >*fructi > frutta / (ia) fructos. Etiam le nominativo plural del tertie declination in -es seque le mesme strata: canes > *cani > cani / (ia) canes. Le casos dispare e le functiones exprimite per le casos es explicate per medio del uso del prepositiones e le ordine fixe del parolas.

Exemplo de construction analytic del phrase:

LATINO	LATINO VULGAR	ITALIANO	INTERLINGUA
rosa matris	illa rosa de illa matre	la rosa della madre	le rosa del matre

Exemplo de ordine fixe del parolas:

LATINO	LATINO VULGAR	ITALIANO	INTERLINGUA
Paulum petrus amat	Petru ama Paulo	Pietro ama Paolo	Petro ama Paulo
amat Paulum Petrus
Petrus Paulum amat

Ex le demonstrativo (ille) nasce le articulo determinative, ex le numero unu(m) nasce le articulo indeterminative. Le comparativo del latino classic es substituite con un construction analytic: in vice de altior,-oris se affirma plus altu(m) > più alto / (ia) plus alte. Le futuro organic es substituite con un futuro formate ex le infinito del verbo +habeo, habes, habet, etc. In vice de "cantabo" on ha "cantare" + *ao (un forma popular de "habeo") > canterò / (ia) io cantara. In le mesme maniera nasce le conditional, formate per le infinito del verbo + le perfecto de "habere", per exemplo: cantare +*hebui (forma popular de "habui") > canterei / (ia) io cantarea. Apud al perfecto cantavi> cantai se affirma un perfecto analytic, ex le qual nascera nostre passato proxime: habeo cantatus > ho cantato / (ia) io ha cantate. Un importante tendentia multo developpate in le latino vulgar es le reinfortiamento de un parola per medio del fusion con un altere elemento. Le pronomines demonstrative romance nasce ex formas reinfortiate, como*eccu + istu(m) > questo / (ia) iste; *eccu + illu(m) > quello / (ia) ille; *eccu + tibi + istu(m) > codesto / (ia) iste-ci, iste-hic.

Le syntaxe del latino vulgar

In le latino classic le sequente uso del componentes del phrase era normal:

subjecto	complementos indirecte	objecto	verbo
MILES	GLADIO	HOSTEM	NECAT
Le soldato	con le spada	le inimico	occide

Le latino vulgar in vice prefereva le ordine directe:

subjecto	verbo	objecto	complementos indirecte
MILES	NECAT	HOSTEM	GLADIO
Le soldato	occide	le inimico	con le spada

Durante que le latino classic faceva un abundante uso del subordination, le latino vulgar prefereva le coordination. In loco del accusativo con infinito se disveloppa un forma secundari introducite per "quod", per exemplo:

latino classic	latino vulgar	italiano	interlingua
dico amicum sincerum esse	dico quod illu amicum est sinceru	dico che l'amico è sincero	Io dice que le amico es sincere

Le lexico del latino vulgar

Inter latino classic e latino vulgar il habeva remarcabile differentias in le uso de vocabulos e expressiones. Il era natural que le citatano medie non habeva un cognoscentia profunde del vocabulos litterari, del synonymos elegante, del processos de stilo e rethoric usate per le scriptores. Si duo parolas exprimeva circa le mesme significato le selection cadeva super le parola le plus popular, plus expressive. Al mesme tempore le latino vulgar incontrava le necessitates e le mentalitates del commerciantes, artisanes, soldatos, plebeios, sclavos. In le lexico se reflecte, in ultra, le componente grec de un societate in le qual le specialistas e le technicos son in majoritate grecos, pro iste motivo multe parolas grec entra in le latino vulgar.

Vamos considerar alicun perditas. Ab un copula de synonymos se conserva le vocabulo le plus commun e popular:

latino classic	latino vulgar	italiano	interlingua
terra - tellus	terra	terra	terra
stella - sidus	stella	stella	stella / astro
campus - ager	campu	campo	campo / agro

Le parolas de significato generic, con forma breve son substituite con parolas de alte expressivitate:

prime phase (latino classic)	secunde phase (latino vulgar)	italiano
esse, edere / manducare (ia) mangiar / plenar se de nutrimento	manducare	manicare, pois substituite con mangiare, forma francesisante
equus / caballus (ia) cavallo / cavallo de traction	caballu (ia) cavallo / equo	cavallo
flere / plangere (ia) plorar / flagellar le pecto	plangere (ia) plorar	piangere
os / bucca (ia) bucca / gena	bucca (ia) bucca / ore	bocca
loqui / parabolare (ia) parlar / dicer parabolas	parabolare (ia) parlar	parlare

Le recerca de parolas dotate de major peso de observation induce a preferer in plure casos le diminutivo in vice del nomine simple:

prime phase		secunde phase	italiano
nomine simple	diminutivo	nomine simple per derivation	reproduce le secunde phase
auris (ia) aure	auricula (ia) parve aure	auricla, oricla (ia) aure	orecchia (ia) aure
frater (ia) fratre	fratellus (ia) parve fratre	fratellu (ia) fratre	fratello (ia) fratre
genu (ia) geniculo	geniculus (ia) parve geniculo	geniculu (ia) geniculo	ginocchio (ia) geniculo

Pro le mesme motivationes al verbo simple on prefere a vices le verbo iterative, i.e. lo que indica le repetition de un action:

prime phase	secunde phase	italiano
salire (ia: saltar) saltare (ia: continuar a saltar)	saltare (ia: saltar)	saltare (ia: saltar)
pinsere (ia: calcar) pistare (ia: continuar a calcar)	pistare (ia: calcar)	pestare (ia: calcar)

Le parolas simple son a vices substituite con periphrases:

latino classic	latino vulgar	italiano
vere (ia: in primavera)	primo vere, prima vera	primavera (ia: primavera)
mane (ia: matino)	(hora) matutina	mattina (ia: mateno)

Il ha etiam un phase multo importante del formation del italiano: le mutationes de significato. Per exemplo: adripare in latino significava in origine "arrivar a ripa", postea illo habeva significate in modo generic: "arrivar in qualcunque loco", i.e. arrivare / arrivar.Cognatus es "parente" in general, illo simplifica le significato e deveni: fratre del sposa, i.e. cognato / fratre affin. Le latino necare / occider deveni: adnecare / occider in le aquae le italiano annegare / necar. Il ha etiam mutationes de significato per le uso metaphoric del vocabulo: le latino caput / capite, "testa", es substituite per testa que in origine significava: vaso de ceramo. Papilionem / papilion in italiano "farfalla" prende le significato de: tenta de campamento, i.e. padiglione / pavilion, nam le tentas de campamento con lor colores e formas faceva pensar a grande papiliones. Gratias al enorme contactos e cultural e economic con Grecia, multissime parolas de derivation grec entra in le vucabulario, per exemplo: schola, cathedra, calamus, camera, basilica. Con le christianismo entrava nove grecismos: ecclesia, episcupus, angelus, martyr, etc.
Il ha multe testimonios de inscriptiones del latino vulgar: le Satyricon de Petronio in le prime seculo p.Ch.; le inscriptiones e le graffiti de Pompei que se ha conservate multo ben a causa del eruption del vulcano Vesuvio; multe obras de authores christian qui se serviva del lingua multo vicin a illo parlate del populo, multe testimonios de grammaticos le quales resume le errores del latino classic, multe petras tumbal.
Le lingua italian se ha diffundite per via litterari e usque al seculo passate ha essite parlate per limitate minoritates; le historia del lingua italian es dunque le affirmation del dialecto litterari de Toscana, que gratias al contribution del grande scriptores e poetas de ille region, per exemplo: Dante Alighieri, Francesco Petrarca, Giovanni Boccaccio, e al importante rolo economic e commercial que Florentia assumeva in le medievo, se ha diffundite in tote le peninsula.

---

Articulo scripte per Luca Ghitti.